خلاصة:
سیاست شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملیشدن نفت، یکی از موضوعات بحثبرانگیز تاریخ روابط خارجی ایران در عصر پهلوی دوم است؛ زیرا این کشور که مدعی حمایت از جنبشهای ضدامپریالیستی بود، نهتنها از دولت مصدق در برابر بلوک غرب یعنی انگلیس و آمریکا حمایت نکرد، بلکه با اعمال سیاستهای تقابلی، زمینه را برای نابودی این نهضت نیز فراهم آورد. هدف از این پژوهش، بررسی سیاستهای شوروی و حزب توده است که مبتنی بر نوعی صبر همراه با حمایتنکردن از نهضت ملیشدن نفت ایران بود و دلایل آن با ارائه شاخصها و ادله تجربی تبیین میشود. نویسنده در این پژوهش بهمنظور تقویت فرضیه خود مبنی بر سیاست غیرحمایتگرایانه شوروی و حزب توده در قبال نهضت ملی از روش توصیفی- تحلیلی بهره گرفته است.
ملخص الجهاز:
فصلنامۀ تاريخ روابط خارجي سال بيست و دوم ، شمارة ٨٨، پاييز ١٤٠٠، صص ٥٦- ٣٧ سياست شوروي و حزب توده در قبال نهضت مليشدن نفت ايران مجيد دشتگرد١ / چکيده سياست شوروي و حزب توده در قبال نهضت مليشدن نفت ، يکي از موضـوعات بحـث برانگيـز تاريخ روابط خارجي ايران در عصر پهلوي دوم است ؛ زيرا ايـن کشـور کـه مـدعي حمايـت از جنبش هاي ضدامپرياليستي بود، نه تنها از دولت مصدق در برابـر بلـوک غـرب يعنـي انگلـيس و آمريکا حمايت نکرد، بلکه با اعمال سياست هاي تقابلي، زمينه را براي نـابودي ايـن نهضـت نيـز فراهم آورد.
تلاشي که مصدق و هم فکرانش پـس از توافـق قـوام - سـادچيکف ١ بـه منظـور مقابله با واگذاري امتيازات نفتي به دولت هاي خارجي و همچنين استيفاي حقوق نفتـي ايـران در مجلس انجام دادند، زمينه را براي شکل گيري جرياني بزرگ در تاريخ ايران فراهم سـاخت که نتيجه آن مليشدن نفت و درگيري دولت ايران با دو قـدرت بـزرگ آن زمـان ، انگلـيس و آمريکا بود.
Sergey Kavtaradze سياست شوروي و حزب توده در قبال نهضت مليشدن نفت ايران ٤١ ملي امور خارجه بـه تهران فرستاد؛ اما ساعدمراغه اي که در اين زمـان از سياسـت انگلـيس و آمريکا در برابر شوروي حمايت مي کرد، پيش از ورود کـافتارادزه به ايران در صـدد برآمـد تـا قبل از پايـان جـنگ جهاني دوم از اعطاي امتياز نفت بــه کــشورهاي خــارجي جلـوگيري نمايد (شاهدي، ١٣٧٧: ٧١).