سیاست و فضا: تحلیل نظری تاثیر نئولیبرالیسم بر بحران آب مقالة

بخشهای زیادی از جهان به‌طور فزاینده با کمبود آب و سپس تبدیل آن به بحران مواجه هستند. بحران آب یک مسئله مدیریتی و حاکمیتی است و به‌عبارتی پدیده انسان‌ساخت می‌باشد. انسان همواره بر فضای جغرافیایی تأثیر می‌گذارد که کم و کیف آن اغلب تحت تأثیر نوع تفکر و اندیشه او می​باشد. در سطح حکومتی از اندیشه جمعی و غالب انسانها که در برخورد با همه پدیده‌ها و عرصه‌ها ملاک عمل قرار می‌گیرد، به تفکر سیاسی و ایدئولوژی تعبیر می‌شود. نئولیبرالیسم یک ایدئولوژی است که در اواخر قرن بیستم و بیشتر در عرصه اقتصاد مطرح شده است. پژوهش حاضر در چهارچوب مبحث کلان سیاست و فضا، از دیدگاه تئوریک به‌د‌نبال بررسی تأثیر سیاستهای اقتصادی نئولیبرالیستی بر بروز یا تشدید بحران آب می​باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که برخی از مؤلفه‌های کلان نئولیبرالیسم نظیر خصوصی‌سازی، تولید غیرمتمرکز، مقررات‌زدایی و بی‌توجهی به نفع عمومی در قالب طیف وسیعی از اقدامات، سیاست‌ها و استراتژی‌ها می‌توانند در بروز بحران آب به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه ایفای نقش نمایند. این در حالی است که اتخاذ همین سیاست‌ها در کشورهای توسعه‌یافته منجر به عدم مواجهه آنها با بحران آب می​شود چرا که در چهارچوب این ایدئولوژی تلاش می‌کنند تا ترجیحاً بخش آب‌بَر و ضد محیط زیستی فرایندهای تولید و فعالیتهای اقتصادی خود را به خارج از کشور و فضاهایی که از نظر مقررات محیط زیستی و ... ضعیف هستند، منتقل کنند.

Many places around the world are increasingly facing water shortage and then water crisis. It is generally believed that water scarcity is a natural phenomenon, but water crisis is a managerial and governance issue. In other words, it is a man-made phenomenon, which is mainly related to poor management in the field of population growth and distribution as well as intensity and distribution of economic activities. Although some researchers consider climate changes as one of the causes of water crisis, part of this phenomenon is the result of human activities. Human beings always affect the geographical space, the quantity and quality of which is often influenced by their type of thinking and thought. At the governmental level, the collective and dominant thought of human beings, which is the criterion for action in dealing with all phenomena in all areas, is known as political thinking and ideology. Neoliberalism is an ideology that has emerged mostly in the economic sphere in the late twentieth century. The main context of the study is politics and space and from a theoretical perspective seeks to answer the following question: what is the effect of neoliberal economic policies on the occurrence or exacerbation of water crisis? Methodology This research has been done using the descriptive-analytical method. Data collection is done through library data gathering from printed and Internet sources. The analysis was performed qualitatively and through inferential methods. Conclusion The research findings show that some major components of neoliberalism such as privatization, decentralized production, deregulation, and disregard for the public interest in the form of a wide range of actions, policies, and strategies can play a role in water crisis especially in developing countries. Although the occurrence of a water crisis due to the application of these policies is expected in both developing and developed countries, its manifestation and prevalence is higher in developing countries. The reason is that the adoption of the same policies in developed countries often keeps them away from water crises. Because, within the framework of this ideology, they preferentially try to transfer high water consuming and environmentally destructive production processes, industries, and economic activities abroad and to spaces where environmental regulations are less strict. Another notable point is that with the emergence of a water crisis in the geographical spaces of developing countries, which leads to a decrease in the competitiveness of these spaces, companies in developed countries leave those spaces and repeat this destructive cycle in new spaces.

پژوهش حاضر به شیوة توصیفیـتحلیلی و در چهارچوب مبحث کلان سیاست و فضا، از دیدگاه تئوریک به دنبال پاسخ به این سؤال است : تأثیر سیاست های اقتصادی نئولیبرالیستی در بروز یا تشدید بحران آب چیست ؟ یافته های پژوهش نشان میدهد که برخی از مؤلفه های کلان نئولیبرالیسم ، نظیر خصوصیسازی، تولید نامتمرکز، مقررات زدایی و بیتوجهی به نفع عمومی، در قالب طیف وسیعی از اقدامات ، سیاست ها و استراتژیها در بروز بحران آب ایفای نقش میکنند. تفکر نئولیبرالیسم که عمدتاً در حوزة اقتصاد مطرح است ، در اواخر قرن بیستم رایج شد و جدا از مزایا و معایب گوناگونی که ممکن است داشته باشد، بیشتر دل مشغول رها کردن شرکت های خصوصی از محدودیت هایی است که دولت وضع میکند، بدون توجه به اینکه این امر میتواند موجب چه میزان آسیب های اجتماعی، زیست محیطی و... اگرچه خصوصیسازی منابع آن میتواند واجد برخی مزایا باشد، با توجه به ماهیت پژوهش حاضر، به برخی از تبعات منفی خصوصیسازی منابع آب به شرح زیر اشاره میشود: - عدم توجه به تخریب محیط زیست به دلیل قراردادهای کوتاه مدت ؛ - انحصار کل چرخۀ آب و حتی بستن چاه های مردم پس از خصوصی شدن منابع آب ؛ - فعال بودن شرکت های خصوصی فقط در بخش توزیع آب که سود بیشتری دارد؛ - عدم سرمایه گذاری بخش خصوصی در زیرساخت های تأمین آب که آیندة تأمین آب را دچار ابهام میکند (:٢٠٠٩ ,National Network on Environments and Women’s Health . Neoliberalism and the concept of governance: Renewing with an older liberal tradition to legitimate the power of capital, Mémoire(s), identité(s), marginalité(s) dans le monde occidental contemporain [Online], 14 | 2015, Online since 26 August 2015, Available at: http://journals.