خلاصة:
یکی از حوزه های مورد نظر جرم شناسان در دهه های اخیر قربانی شناسی است.با گسترش و شیوع فضای مجازی با نوع جدیدی از قربانیان تحت عنوان قربانیان سایبری رو برو هستیم.فضای مجازی به دلائل مختلف امکان انواعی از جرائم و قربانی سازی به مجرمان را می دهد که می تواند پیامدهای ناگوار در حوزه فردی و اجتماعی به همراه داشته باشد.بر همین اساس این تحقیق درنظر دارد تا به بررسی عوامل موثر بر قربانی شدن سایبری با تاکید بر نظریه زندگی روزمره بپردازد. این تحقیق به روش پیمایش انجام گرفت اطلاعات از میان 384 نفر از شهروندان شهر بابل از طریق پرسشنامه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری گردیده است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان می دهد که بین متغیرهای نظریه زندگی روزمره و تجربه قربانی شدن در فضای مجازی (تنوع استفاده از فضای مجازی،رفتارهای پرخطر در فضای مجازی،حفاظت فیزیکی،حفاظت شخصی،جذابیت،تجربه قربانی شدن اطرافیان و عدم امنیت و کنترل) رابطه معنی داری وجود دارد.در عین حال رابطه میان حفاظت فیزیکی و حفاظت شخصی با قربانی شدن معکوس می باشد.در تحلیل چند متغیره نیز چهار متغیر رفتار پرخطر( Beta= 0/35 ) ، تجربه قربانی شدن اطرافیان Beta= 0/28 ) ،تنوع استفاده ار فضای مجازی Beta= 0/12 ) ، عدم امنیت در فضای مجازیBeta= 0/11 ) به ترتیب بر قربانی شدن سایبری تاثیر معنی دار نشان داده اند.ضریب تعیین (R2) نیز 26/0 درصد محاسبهشده است. به این معنی که 26 درصد از تغییرات «تجربه ی قربانی شدن مجازی» توسط متغیرهای حاضر در معادله تبیین شده است.
One of the areas of criminology in recent decades is victimology. With the spread of cyberspace, we are confronting with a new type of victims called cyber victims. Cyberspace for various reasons allows a variety of crimes and victimization of criminals. It can have unfortunate consequences in the individual and social spheres. Therefore, this study aims to investigate the factors affecting cyber victimization with emphasis on the theory of daily life. This study was conducted on survey and data gathered from 384 citizens of Babol city.by using multi-stage cluster sampling method and questionnaire. The results of the correlation test show that There is a significant relationship between the variables of daily life theory and the experience of victimization in cyberspace (diversity of cyberspace use, high-risk behaviors in cyberspace, physical protection, personal protection, attractiveness, experience of near-by victimization and lack of security and control). At the same time, the relationship between physical support and personal support is the opposite of victimization. Beta = 0.12), cyber security Beta = 0.11 had a significant effect on cyber victims, respectively. The coefficient of determination (R2) is calculated as 0.26%, respectively. This means that 26% of the changes in the "cyber victimization experience" are explained by the variables in the equation
ملخص الجهاز:
نتايج حاصـل از آزمون همبسـتگي نشـان مي دهد که بين متغيرهاي نظريه زندگي روزمره و تجربه قرباني شـدن در فضـاي مجازي (تنوع اسـتفاده از فضــــاي مجـازي،رفتـارهـاي پرخطر در فضــــاي مجـازي،حفـاظـت فيزيکي،حفـاظـت شــخصــي،جذابيت ،تجربه قرباني شــدن اطرافيان و عدم امنيت و کنترل ) رابطه معني داري وجود دارد.
et al)اکثريـت يـا اقليـت بودن (عليخواه و ربيعي،١٣٨٥)، ســـطح آســـيـب پذيري(فسـائي و ميرحسـيني،١٣٩٠)، ميزان آگاهي افراد از دنياي مجازي (رمضـاني پـور و ابـراهـيـمـي،١٣٩٥)، اعـتـيــاد ايـنـتـرنـتـي & ,Longobardi, Settanni, Fabris) (٢٠٢٠ ,Marengo و جنسيت (٢٠١٥ ,La Greca &Chan )، عليخواه و ربيعي،١٣٨٥) از جمله عوامل تاثيرگذار در قرباني شـدن سـايبري مي باشـد.
نظرـيه فعـاليـت هـاي روزمره معمولا به دنبال توضــيح دادن خطر واقعي قرباني کردن اســت (٢٠٠٧ ,Truman)در حالي که اين نظريه بيشــتر براي تشــخيص جرايم و قرباني شــدن در فضــاي واقعي اســتفاده مي شــود(٢٠٠٧ ,Truman ;١٩٩٨ ,Rountree) و همچنين (عليوردي نيا و عليمرداني، ١٣٩٦) ، اما خيرا نظريه فعاليتهاي روزمره در تحليل قرباني شدن سايبري در رابطه با انواعي از جرائم سـايبري(از جمله سـرقت از کارتهاي اعتباري،جعل هويت ، فـريــب ،ويـروس کــامـپـيـوتـري،هــک ايـنـتـرـنتـي و آزار ســــايـبـري)مـورد اســـتـفــاده 17 lifestyle / routine activities theory قرارگرفت ( ;٢٠١٧ ,Lee &Choi ;٢٠١٧ ,Cukier &Bock, Shannon, Movahedi, ٢٠١٥ ,Schoolcraft ;٢٠١٦ ,Yar &Leukfeldt ;٢٠١٨ ,Wang &Hsieh )اين نوع مطـالعـات مبتني بر اين رويکرد اـند کـه تعـامـل واقعي نيـازي ـبه تمـاس فيزيکي ـندارد ، بلکه خواندن و ديدن پيامهاي ناشـي از آزار و اذيت بدون در نظر گرفتن زمان ارسـال آنها هم کافي اســت .