بررسی متنیت سورۀ مدثر در رد نظریۀ ریچارد بل مقالة

پژوهش های ادبی - قرآنی بهار 1401، سال دهم - شماره 1 التصنيف ب (Ministry of Science/ISC (‎21 صفحة - من 45 إلی 65 )

الکلمات المفتاحية: ریچارد بل متنیت سورۀ مدثر Surah Al Muddassir textuality Richard Bell متن قرآن انسجام ارجاع انذار ضمیر

fa en

خلاصة:

در طول تاریخ موضوع عدم انسجام سوره‌های قرآن و روساخت بعضا گسستۀ آن، همواره مجالی برای شبهه‌پراکنی فراهم می‌کرده است. سورۀ مدثر از جمله سوره‌هایی است که از نگرگاه ریچارد بل سوره‌ای فاقد انسجام به‌شمار می‌آید. وی تفاوت سبک، طول و عدم ارتباط موضوعی آیۀ31 و نقض اختیار انسان در آیۀ 56 این سوره را شاهد مدعای خود بیان نموده است. براین اساس بازخوانی متنیت و انسجام سورۀ مذکور در راستای دفع ادعای بل امری اجتناب‌ناپذیر می‌نماید. بدین تصور نوشتار حاضر بر آن است تا در پرتو نظریۀ متنیت، ضمن روش توصیفی-تحلیلی عوامل متن‌بودگی و پیوستگی این سوره را استخراج نماید. تحلیل داده‌ها حاکی از آن است که متن قرآن کریم از ویژگی‌های متعدد و متنوع زبانی و متنی برخوردار است و توالی متنی آن به طول و ریتم و سجع و محل نزول آیات ارتباطی ندارد. همچنین با بررسی امکانات زبانی بینامتنیت، نیت/هدفمندی و انسجام به‌عنوان سه معیار در متن‌بودگی متن، مشخص گردید سورۀ مدثر علی‌رغم ظاهر گسستۀ آن، متنی منسجم و پیوسته است. دو عامل بینامتنیت آیه‌ای در آیۀ 31 این سوره به‌واسطۀ رابطۀ معنایی با واژگان «اصحاب النّار»، «عدّة» و «جنود» و هدفمندی کاربست آیه‌ای بلند و طولانی در میان آیات کوتاه را موجه می‌دانند. همچنان‌که بسامد قابل توجه عوامل انسجام پیوندی (اضافی)، دستوری (ارجاع)، واژگانی (تکرار، تضاد، مراعات نظیر) در این سوره حاکی از پیوستگی و انسجام این سوره و آیات آن دارد.

ملخص الجهاز:

شبهۀ ناراستي طول آيه يکي از شبهات ريچارد بل دربارٔە عدم انسجام و پيوستگي سورٔە مدثر آن است که وي طول آيۀ۳۱ اين سوره را متفاوت از آيات قبل و بعد ميداند. نظر به اينکه خطاب پيامبر(ص ) در ابتداي سوره مبني بر ماموريت ايشان به کنار گذاشتن خواب ، انذار مردم و تلاش خستگي ناپذير، از وظيفۀ انذار ايشان حکايت مي کند ﴿قُم ف أن ذ ر* و رّ بک ف ک ب ر* و ثيا بک ف طه ر* و الر ج ز ف اه ج ر* و لا ت م نُن ت س تک ثرُ * و لرِّ بک ف اص ب ر﴾ (مدثر:۲-۷) و در آيات بعدي نيز انذار از عذاب منکران روز قيامت و قرآن مورد تاکيد قرار گرفته است ﴿ف إذا نُقر في النّ اقُور* ف ذلک ي و مئذ ي و م عسيرٌ * ع لي ا لکافرين غ ي رُ ي سير﴾ (مدثر:۸-۱۰) و ﴿کّ لاإّ نهُ کان لآياتنا ع نيدا* ٍ ٍ ُ سأ رهقُهُ ص عُودا ﴾ (مدثر:۱۶-۱۷)، طول آيۀ۳۱ اين سوره در راستاي نيت و هدفمندي(انذار) اتفاق افتاده است ؛ به بيان ديگر با توقف بر آيۀ ﴿ع لي ها تس ع ة ع شر﴾ (مدثر:۳۰) نياز مخاطب / خوانندٔە آيه در جهت دفع ايهام موجود در عدد نوزده ، بيآنکه پاسخ داده شود، به حال خود رها ميگشت و روند متن بودگي به اضمحلال ميکشيد.

استلام ملف الإرجاع :
(پژوهیار, , , )

تحميل
تحميل HTML

رابط قصير:

صفحة:

دخول / الاشتراک

تحتاج الدخول لعرض محتوى المقالة. إذا لم تكن عضوًا ، فتابع من الجزء الاشتراک.

دخول