خلاصة:
در غزل سعدی، تقابلهای دوگانه، نمودهایی گسترده، هنرمندانه و متنوّع دارد. این تقابلها را میتوان در سه سطح واژه، جمله و ساختار غزل بررسی کرد. در پژوهش حاضر، تقابلهای واژگانی سعدی در سه دستۀ زبانی، ادبی و معنایی بررسی شده است. همراه کردن تقابلهای زبانی با آرایههای لفظی، علاوه بر تقویت موسیقی کلام، به تقابلهای سعدی تشخّص سبکی بخشیده است. تقابلهای ادبی در سه بخش تقابل تلمیحی، تقابل تناسب و تشبیه تفضیل آمده است. سعدی با استفاده از انواع تقابلهای معنایی و شگردهای خاص خویش در بهکارگیری آنها، دیدگاه خود را دربارة عشق و معشوق، هنجارهای جامعه و برخی گروههای اجتماعی مانند پارسایان، صوفیان و رندان بیان میکند. روحیۀ رضا و تسلیم سعدی از سویی و تلاش او برای دفاع از عشق و جمالپرستی از سوی دیگر، موجب شده است مبحثی با عنوان تبدیل و رفع تقابلها در نظام فکری و سرودههای این شاعر نمود داشته باشد. در پژوهش حاضر، نگاه متفاوت و خاص سعدی به تقابل، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. اساس پژوهش، بررسی تمامی غزلیات سعدی در نسخۀ محمّدعلی فروغی است.
.In Saadi's sonnets, there are extensive, artistic, and various manifestations of the binary oppositions. These oppositions have been examined in three levels of word, sentence, and sonnet structure. In the present study, Saadi's lexical binary oppositions have been investigated in three categories: linguistic, literary, and semantic.Combining linguistic contrast with verbal arrays, in addition to enhancing the music of the speech, has given Saadi's oppositions a stylistic characterization. Literary oppositions have detailed in three sections: allusive oppositions, appropriateness oppositions, and preferential simile. Saadi expresses his views on love and the beloved, the norms of society, and some social groups such as the pious, the Sufis, and the Rendans, using all kinds of semantic confrontations and his own special tricks in applying them. Saadi's Satisfaction and submission to God, on the one hand, and his efforts to defend love and aesthetics, on the other, have led to an issue entitled "Transform and Eliminate of oppositions" in the mental system and poems of this poet. In the present study, Saadi's different and specific view of oppositions is examined and analyzed. The basis of the research is the study of all Saadi lyric poems in the prescription of Mohammad Ali Foroughi.
ملخص الجهاز:
سعدي با استفاده از انواع تقابل هاي معنايي و شگردهاي خاص خويش در به کارگيري آن ها، ديدگاه خود را دربارة عشق و معشوق ، هنجارهاي جامعه و برخي گروه هاي اجتماعي مانند پارسايان ، صوفيان و رندان بيان ميکند.
روحيۀ رضا و تسليم سعدي از سويي و تلاش او براي دفاع از عشق و جمال پرستي از سوي ديگر، موجب شده است مبحثي با عنوان تبديل و رفع تقابل ها در نظام فکري و سروده هاي اين شاعر نمود داشته باشد.
تقابل هاي دوگانه ، يکي از شگردهاي محوري و اساسي سعدي است و کمتر غزلي را در ديوان وي مي توان يافت که در آن نمونه اي از زوج هاي متقابل معنايي، زباني و ادبي به کار نرفته باشد.
٣. تقابل در غزليات سعدي اهميت بررسي تقابل هاي دوگانه در غزل سعدي از آن روست که علاوه بر آشنايي با شگردهاي ادبي و زباني او در کاربرد تقابل ها، مي توان از اين طريق ، به بسياري از ريشه هاي فکري و زيربنايي ذهن شاعر پي برد.
تقابل در سطح واژگان نمونه هاي تقابل در سطح واژه را در غزل سعدي مي توان در سه بخش زباني ، ادبي و معنايي بررسي کرد.
در غزل سعدي نيز با توجه به قالب و نوع ادبي ، تقابل هاي معنايي با رويکرد اجتماعي و انتقادي ، بسامد کمتري دارد.
در پايان مي توان گفت توجه به زوج هاي متقابل و رفع و تبديل تقابل ها يکي از ويژگي هاي سبکي در غزل سعدي است و نشان مي دهد سعدي آگاهانه و به عنوان شگردي ادبي و زباني از آن ها براي انتقال معنا سود جسته است .