خلاصة:
«جهاد تبیین» به یکی از واژههای پربسامد در آثار تحلیلگران فرمایشات مقام معظم رهبری تبدیل شده است که ایشان در اربعین امسال در دیدار با دانشجویان، «جهاد تبیین» را از وظایف آنها برشمرده است. در همین راستا، بررسی پشتوانههای دینی این کار از ارزش بالایی برخوردار است؛ چراکه به آن صبغۀ دینی و شرعی مضاعف میدهد. جهاد تبیین برای دفع ایراد و اشکال از ساحت معارف اسلامی، بهویژه «احادیث» و برای حفظ دین از طعن مخالفان و معاندان از اهمیت و ضرورت به سزایی برخوردار است. با این تفاسیر، پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که امام رضا(ع) چگونه و با استعانت از چه رویکرد و شیوهای به تبیین «مشکلالحدیث»های اجدادشان میپرداختند؟ در همین راستا، نوشتار پیشرو، ضمن بیان پشتوانه دینی کلیدواژۀ «جهاد تبیین»، به بررسی سیرۀ امام رضا(ع) در محدوده کتاب عیون اخبارالرضا(ع) پرداخته است. طبق یافتههای پژوهش که مبتنی بر روش «اسنادی» است؛ امام رضا(ع) در مواجهه با تبیین مشکلالحدیث، با سه رویکرد «تبیینی»، «انکاری» و «تأویلی» مجاهدانه به تبیین احادیث مشکل اجداد طاهرینش پرداختهاند که این احادیث در سطح جامعه اسلامی، سبب شبهه و سؤال شده بود. هدف اصلی از این پژوهش این است که نشان داده شود جهاد تبیین امر مقدسی است که مجاهدان اصلی این جهاد، ائمه طاهرین(ع) هستند و لذا لازم است جامعه شیعی بالأخص فرهیختگان علمی با تأسّی از ائمه اطهار(ع) مجاهدانه به تبیین معارف و حقایق اسلامی و حتی به تبیین مسائل سیاسی- اجتماعی مهم جامعه بپردازند.
Explanation Jihad" has become one of the most frequent words in the works of analysts of the Supreme Leader's orders, who in his 40th meeting with students this year, mentioned "explanatory jihad" as one of their duties. In this regard, examining the religious background of this work is of great value; Because it gives it a double religious and religious character. Expressive jihad is very important and necessary to repel objections and problems in the field of Islamic knowledge, especially "hadiths", and to protect the religion from the taunts of opponents and opponents. With these interpretations, the present study seeks to answer the question of how Imam Reza (as) and with what approach and method used to explain the "problems of hadith" of their ancestors? In this regard, the following article, while expressing the religious support of the keyword "jihad of explanation", has examined the biography of Imam Reza (AS) in the scope of the book Ayoun Akhbar al-Reza (AS). According to the research findings, which is based on the "documentary" method; Imam Reza (AS) in the face of explaining the problem of hadith, with three approaches "explanatory", "denial" and "interpretive" have struggled to explain the hadiths of the problem of his pure ancestors, which had caused suspicion and question in the Islamic society.
ملخص الجهاز:
«جهاد تبيين » در سيرة امام رضا مطالعۀ موردي :کتاب عيون اخبار الرضا دريافت : ۱٤۰۱/۲/٦ پذيرش : ۱٤۰۱/٤/۱ ياسين پورعلي ۱ ،ميثم بلباسي ۲ ،سيدحنيف رضازاده ۳ چکيده «جهـاد تبييـن » بـه يکـي از واژه هـاي پربسـامد در آثـار تحليل گـران فرمايش هـاي مقـام معظـم رهبـري تبديــل شــده اســت کــه ايشــان در اربعيــن ســال ۱٤۰۰ در ديــدار بــا دانشــجويان ، «جهــاد تبييــن » را از وظايــف آن هــا برشــمرده اســت .
ايـن پژوهش درصـدد اسـت نشـان دهـد کـه فرمايـش رهبـري از پشـتوانۀ دينـي قـوي برخـوردار اسـت و در اين زمينـه بـه بررسـي تبيين هـاي روايـي امـام رضـا در کتـاب عيون اخبـار الرضـا پرداخته اسـت ؛ بديــن معنــا کــه امــام رضــا چگونــه در ايــن کتــاب بــه تبييــن «مشــکل الحديــث » پرداختــه اسـت ؛ زيـرا يکـي از مهم تريـن حوزه هـا در معـارف اسـلامي ، موضـوع «مشـکل الحديـث » اسـت کــه اگــر به درســتي تبييــن نشــود، منجــر بــه عــدم فهــم ، فهــم ناقــص يــا فهــم غلــط از معــارف اسـلامي مي شـود.
تعــارض و ناســازگاري بيرونــي ) روبه روســت کــه فهــم سال يازدهم ، شماره ٤١، بهار ١٤٠٢فصـلنامه علمي فرهنگ رضـوي کلام معصـوم را دشـوار ميکند(طباطبايـي ، ۱٤۰۰: ۱٦۹، ۱۳۹۸)؛ بنابرايـن ، حديـث مشـکل ، حديثـي اسـت کـه مفهـوم ظاهـري ارائه شـده شـامل مطالـب پيچيـده اي باشـد و مخاطـب آن را درنيابـد يـا بـا يافته هـاي پيشـين ، ناسـازگار مي نمايـد.