ملخص الجهاز:
"این قسم بازی که از «غرب» آمده در «شرق» طلوع میکند و ورق بدل به لوحی شده که علیالدوام اهل فن با نقشهای تاق و جفت دست به جیب تفکر زده، که در دل طومار مینشیند به زیور طبع میآرایند و نوحه و ندبه میکنند از جماعت حقناشناس مطرب و مطربه که قدر آنان نمیدانند و زحمتشان هدر میکنند از بهر آنکه طلبکارند.
معذلک از نظرات الطاف یزدان این راپرتها اندر احوال تیاتر جابلقا و جابلسا قلمی میکنیم تا در دل تاریخ بماند و نبش قبر کنهای بعد ما بدانند که اکابر قوم چه صعوبتها برای رتق و فتق امور متقبل شدهاند و در سرما و گرما به اندک زمانی رنج و مرارت انبوه سفرهای فرنگ بر خود هموار داشتهاند و انواع و اقسام جلسات عدیده برپا کردهاند و بیدارخوابیها کشیدهاند وتیشه برگرفته به هزاران رنج بیستون کندهاند تا استخری بسازنند که شیرین در آن شنا کند با همة تلخیها که دیدهاند.
به ترفند مرآتها که در دفتر توی بیگیخان نصب فرمودهاند و حجاب آنها را کشف نکردهاند مجالسی عدیده دیدهاند که در آن مجالس خستاوی تناول میفرمودهاند و جمیع حاجیان درگاه حاضر بودهاند و مجلس کردهاند اندر نشر «صحنه» و فضایحی که در راپرتها میکند که ممتلی از خداعت است."