خلاصة:
هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی طرحوارهدرمانی بافتاری بر حساسیت بینفردی و خودکارآمدی مقابلهای دانشآموزان دختر دارای اضطراب اجتماعی بود. پژوهش حاضر از نظر روش نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون-پسآزمون با گروه گواه و مرحلۀ پیگیری یکماهه بود. جامعۀ آماری شامل دانشآموزان دختر مقطع متوسطۀ دوم 15 تا 16 سال شهر برازجان بود که در سال 1401-1400 به تحصیل اشتغال داشتند. در ابتدا، دانشآموزان سیاهۀ ترس اجتماعی (SPIN) را تکمیل کردند و 40 دانشآموز که نمرۀ اضطراب اجتماعی آنان بیش از آزمودنیهای دیگر بود، بهصورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آزمایشی و گواه (هر گروه 20 نفر) گمارده شدند. سپس پیش از اجرای مداخله، مقیاس حساسیت بینفردی (ISS) و مقیاس خودکارآمدی مقابلهای (CSES) بهکمک آزمودنیها تکمیل شد. پس از آن، گروه آزمایشی در 8 جلسۀ 70 دقیقهای و بهصورت آموزش مجازی، تحت درمان قرار گرفت و گروه گواه، مداخلهای دریافت نکرد. پس از آخرین جلسه پسآزمون اجرا و یک ماه پس از اتمام جلسات نیز بار دیگر پیگیری از هر دو گروه گرفته شد. بهمنظور تجزیه و تحلیل دادهها از تحلیل واریانس با اندازههای تکراری در نرمافزار SPSS ویراست 25 استفاده شد. نتایج نشان میدهد طرحوارهدرمانی بافتاری میتواند بر کاهش حساسیت بینفردی و همچنین افزایش خودکارآمدی مقابلهای موثر باشد و این تاثیر در طول زمان نیز ماندگار است (01/0p <). با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد میشود درمانگران و متخصصان بالینی، طرحوارهدرمانی بافتاری را بهمنزلۀ رویکرد درمانی موثر در زمینۀ اختلال اضطراب اجتماعی مدنظر قرار دهند.
This study aimed to determine the effects of contextual schema therapy on the interpersonal sensitivity and coping self-efficacy of socially anxious female adolescents. The current study was conducted using a semi-experimental pre-test-post-test design with a control group and a one-month follow-up phase. The statistical population includes all 15- to 16-year-old female pupils of the second secondary level in the city of Borazjan in the academic year 2021-2022. Students initially performed the Social Phobia Inventory (SPIN), after which 40 students with higher social anxiety scores than the other subjects were randomly assigned to experimental and control groups (20 individuals in each group). The participants then performed the Interpersonal Sensitivity Scale (ISS) and the Coping Self-Efficacy Scale (CSES) prior to the intervention. The experimental group then received eight 70-minute virtual training sessions, whereas the control group received no intervention. After the final session, the post-test was administered, followed one month later by the follow-up. Analysis of Variance with Repeated Measurement was used to analyze the data in SPSS version 25. The results demonstrated that contextual schema therapy is effective in reducing interpersonal sensitivity and enhancing coping self-efficacy, and that this effect is long-lasting (p < 0.01). According to the findings of the study, therapists and clinical specialists should consider contextual schema therapy as an effective treatment strategy for social anxiety disorder.
ملخص الجهاز:
نتـایج نشان می دهد طرحواره درمانی بافتاری می تواند بر کاهش حساسیت بین فردی و همچنین افزایش خودکارآمدی مقابله ای مؤثر باشد و این تأثیر در طول زمان نیز ماندگار است (٠٠١>p).
پژوهش قدم پور و همکاران (١٣٩٧) نشان میدهد طرحواره درمانی هیجانی به دلیل تأکید بر نقش باورها و راهبردهای فرد دربارة هیجانات می تواند مداخله ای مؤثر برای کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی ، از جمله نشخوار فکری و اجتناب شناختی در افراد دارای نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی استفاده شود.
Coping Self-Efficacy Scale همان طور که در جدول ٢ مشاهده میشود، میانگین (انحراف معیار) نمره های پیش آزمون ، پس آزمون و پیگیری گروه طرحواره درمانی بافتاری در حساسیت بین فردی به ترتیب ٩٤/٩٠ (١٤/٣٧ درصد)، ٦٣/٤٥ (٩/٧١ درصد) و ٦٧/٧٥ (١٠/٧٧ درصد) و در خودکارآمدی مقابله ای به ترتیب ١٣٥/٢٠ (٥٣/٤٠ درصد)، ٢٠٥/٩٥ (٣١/٩٥ درصد) و ١٨٥/٢٥ (٣٨/٥٥ درصد) است .
با توجه به نتایج جدول ٥، اختلاف میانگین خودکارآمدی مقابله ای در گروه آزمایشی بین مرحلۀ پیش آزمون و پس آزمون (٠٠٠٠١>p) و پیش آزمون و پیگیری (٠٠٠٠١>p) معنادار است ؛ بنابراین با توجه به این نتایج ، اثربخشی آموزش طرحواره درمانی بافتاری در افزایش خودکارآمدی مقابله ای دانش آموزان دارای اضطراب اجتماعی در مرحلۀ پس آزمون و نیز تداوم این افزایش در مرحلۀ پیگیری تأیید می شود.
بحث و نتیجه گیری هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بافتاری بر حساسیت بین فردی و خودکارآمدی مقابله ای در دخترهای نوجوان دارای اضطراب اجتماعی بود.