خلاصة:
چکیدهدر اندیشه سیاسی شیعه که برگرفته از مبانی کلامی این مذهب است، حکومت تنها حق خداوند است و اوست که فرد صالح برای امامت و هدایت مردم را برمی گزیند و در عصر غیبت؛ برنامة سیاسی شیعه به تعلیم و رهنمون امامان به نواب عام و جامع الشرایط امام معصوم متعلق است . لذا حکومت هائی که از ناحیه ائمهی معصومین علیهم السلام نصب نشده و مإذون نیستند،فاقد مشروعیت لازم برای حکومت هستند و حکومت آنان غاصبانه و جور است. لکن از آنجا که وجود حکومت برای جامعه ضروری بوده و در صورت عدم امکان تشکیل حکومت توسط فقیه جامع الشرایط، گاه برای حفظ مصالح جامعه ی اسلامی و بر اساس مستنداتی از آیات قرآن ، روایات ، ادله عقلی و نقلی و قواعد ضرورت، مصلحت و تقیه، و.... لازم است علماء با حکومت در مواردی تعامل و همکاری داشته باشند در نقطه مقابل نیز بزرگانی با استناد به ادلّة حرمت اعانت ظالمین، هر گونه همکاری با حکومت جور را ممنوع می دانستند. نوشتار حاضر به دنبال بررسی مهم ترین دلایل و مبانی حکم همکاری با حاکمان و تبیین نظرات و دیدگاههای هر دوسوی موافق و مخالف مسئله همکاری فقیهان امامیه در عصر غیبت امام زمان (عج) می باشد .واژگان کلیدی : حکومت ، جور، فقه.
AbstractIn Shi'a political thought, which is derived from the theological foundations of this religion, government is the sole right of God and it is He who chooses a righteous person to lead the people and in the age of occultation; The Shiite political program belongs to the teaching and guidance of Imams to the general and comprehensive Nawab of Imam Masoom. Therefore, the governments that are not installed and authorized by the Imams of the Infallibles, peace be upon them, lack the necessary legitimacy to rule, and their rule is usurping and tyrannical. However, since the existence of the government is necessary for the society, and in case it is not possible to form a government by the jurist Jame al-Shari'at, sometimes to protect the interests of the Islamic society and based on documentation from the verses of the Qur'an, narrations, rational and narrative evidence, and the rules of necessity, expediency and piety. , and.... it is necessaryScholars interact and cooperate with the government in some cases, on the other hand, the elders, citing the evidence of the sanctity of helping oppressors, prohibited any cooperation with the government. The present article seeks to examine the most important reasons and bases of the decree of cooperation with the rulers and to explain the opinions and viewpoints of both sides in favor and against the issue of the cooperation of Imamiyya jurists in the era of the absence of Imam Zaman (A.S.).Key words: government, law, jurisprudence.نماد «مورد تایید انجمن»
ملخص الجهاز:
بررسي تاريخي تعامل فقيهان اماميه با حکومت ها تا صفويه 1 طيبه عارف نيا تاريخ دريافت :١٣٩٨/٥/٢٠ 2 محمد علي برقي تاريخ پذيرش : ١٣٩٨/٧/٢ چکيده در انديشـه سـياسـي شـيعه که برگرفته از مباني کلامي اين مذهب اسـت ، حکومت تنها حق خداوند اسـت و اوسـت که فرد صـالح براي امامت و هدايت مردم را برمي گزيند و در عصـر غيبت ؛ برنامۀ سـياسـي شـيعه به تعليم و رهنمون امامان به نواب عام و جامع الشـرايط امام معصـوم متعلق اسـت .
سير تاريخي همکاري فقها با حکومت ها بحث از حکومت اسلامي در عصر غيبت ، از منظر فقهي و انديشه ي اسلامي، از سابقه ي طولاني در آموزه هاي اصـيل ديني و ديدگاه هاي انديشـمندان اسـلامي برخوردار ميباشـد؛ فقهاي بزرگي همچون شـيخ مفيد، سـيد مرتضـي، شـيخ طوسـي، شـيخ انصـاري، صـاحب جواهر، محقق کرکي، مرحوم نراقي، امام خميني و بســـياري ديگر از فقها، در آثار خويش با اســـتناد به ادله ي عقلي و نقلي، به اثبات و ضرورت همکاري يا عدم همکاري با سلاطين وحکومت پرداخته اند.
( همو ، الجمل ، بيروت ، دارالمفيد، ١٤١٤ ق ، ص ١٨٧) شـيخ مفيد همکاري و اطاعت و تبعيت از سـلطان جائر و پذيرش ولايت و قضـاوت از سـوي ايشـان را با توجه به مصالح و ضرورياتي همچون تقيه و اضطرار، جايز دانسته و ميگويد: «همه اين امور در صـورت اضـطرار و خوف از دين و نفس جايز اسـت ، مگر سـفک دماي اهل ايمان که در هر صــورت غير مجاز اســت ».