خلاصة:
به موازات رشد جوامع،ضرورت سیاستگذاری و برنامهریزی برای زمان آزاد و ایجاد فرصتهای بهرهمندی از اوقات فراغت افراد و گروههای اجتماعی افزایش یافت.مجموعهای از عوامل خرد و کلان، تعیینکننده و مشروطکنندهء کیفیت،انواع و اشکال فعالیتهای فراغتی هستند.این مقاله از میان عوامل خرد و کلان،نقش نوع خانواده را برحسب تقسیم جنسی وظایف خانگی بر روی اشکال فعالیتهای فراغت جنسیتی(زنان و مردان)بررسی میکند.زیرا،میزان زمان آزاد در اختیار زنان و مردان و نحوهء گذران اوقات فراغت و الگوهای فراغتی هریک از دو جنس،موجب شکلگیری انواع متفاوتی از هویت اجتماعی در میان آنان میشود.نتایج تحقیقات نشان میدهد که فراغت خانه محور با فراغت بیرون از خانه با یکدیگر تفاوت دارند و احتمال گذراندن اوقات فراغت به صورت فعال و جمعی در فراغت خانه محور به شدت ضعیف است.بنابراین،بین سبکهای فراغت سنتی و مدرن(که در هریک از این دو سبک،ویژگیهای متفاوتی از فراغتهای فردی،خانه محور،غیرفعال در مقابل جمعی،بیرون از خانه و فعال مورد توجه است)تفاوت وجود دارد.در این مطالعه،تلاش میشود الگوهای خانواده برحسب تقسیم جنسی وظایف خانگی و سبکهای فراغتی،معرفی و به صورت تطبیقی تأثیر الگوهای خانواده بر سبک فراغتی در بین دو گروه(اقشار مرفه نوظهور و غیرنوظهور)بررسی گردد.نتایج پژوهش،حاکی از وجود سبک فراغت سنتی(فردی-غیرفعال و خانه محور)در میان هر دو قشر مرفه نوظهور و مرفه غیر نوظهور است،با این حال رواج سبک فراغت مدرن(جمعی-فعال و بیرون از خانه)در میان خانوادههای نوع اول(قشر مرفه نوظهور)بیشتر است.همچنین،رواج سبک فراغت مدرن در میان خانوادههای با الگوی مشارکتی برحسب تقسیم جنسی وظایف خانگی به مراتب بیشتر از خانوادههای با الگوی سنتی- مرد سالار است و روابط معناداری بین این دو متغیر دیده شده است.
ملخص الجهاز:
"هرچند سبکهای فراغتی در ایران همچنان متأثر از ساختار اجتماعی و نحوهء اتخاذ سیاستهای رفاهی-تأمینی است، اما در زندگی روزمره تفاوت میان دو الگوی خانوادهء سنتی-اقتدارگرا و مشارکتی در آزادسازی قسمتی از اوقات زنان برای انجام فعالیتهای مورد علاقهء خود مشهود است.
دادههای جدول بیانگر آن است که در گروه مرفه نوظهور با مشارکتی شدن نحوه تقسیم وظایف خانگی در میان زن و مرد از میزان انجام فعالیتهای فراغتی با خانواده و خویشان به وسیله زن به شدت کاسته میشود و این فرصت برای او فراهم میشود که زمان آزاد خود را به فعالیتهای فراغتی فردی خودش اختصاص دهد،برعکس،در خانوادهء سنتی،که 37 درصد زنان،فعالیتهای فراغتی خود را مجبور هستند که فعالیتهای فراغتی خود را به همراه خانواده و خویشان انجام دهند.
5-در گروه مرفه نوظهور،وجود رابطه معنادار بین خانوادهء مشارکتی و نحوهء انجام فعالیت فراغتی از حیث عرصهء فعالیت(خانه محور/بیرون محور)،از حیث مشارکت در انجام فعالیت فراغتی(غیرفعال/فعال)،از حیث کمی(فردی/گروهی)،و از حیث الگوی فراغتی(سنتی/نیمهمدرن/مدرن)،به دست آمده است که با مشارکتی شدن انجام وظایف خانگی،الگوی فعالیتهای فراغتی نیز مدرن میشود و نیز با تخصصیتر شدن فعالیتهای شغلی زنان،در گروه مرفه نوظهور،الگوی فعالیتهای فراغتی آنان نیز مدرنتر میشود،اما در گروه مرفه غیرنوظهور،وجود رابطه معنادار بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی و الگوی فراغتی(سنتی/نیمهمدرن/مدرن)، نشان میدهد که طبقات بالا،دارای فعالیتهای فراغتی مدرن و طبقات پایین دارای فعالیتهای فراغتی سنتی هستند."