خلاصة:
در این نوشتار به تبیین جایگاه علم مقاصد شریعت پرداخته شده و با استناد به دیدگاه شهید صدر،ضمن تعریف مقاصد شریعت و اهداف آن،به ارتباط این علم با علوم فقه،اصول و فلسفه فقه و وجوه تمایز با آنها اشاره شده و تلاش گردیده است که ثابت شود مقاصد عام شریعت بر تمامی حقوق طبیعی انسان گسترده است.هم چنین،در ادامه،پیامدهای این علم بر روند استنباط احکام شرعی عملی از نگاه شهید صدر بررسی شده و در این مورد به مصادیقی از جمله«تنزیل سفته براساس فروش دین،گریز از ربای قرض و تبدیل آن به شکل شرعی»و«چگونگی پرداخت به سپرهای جاری»اشاره شده است و در پایان نیز مولف به بررسی نمونه های اجرایی و اقتصادی از مجموعه احکام و فتواها پرداخته است.
ملخص الجهاز:
"9 ـ از جمله حساسترین مراحل این آیین، موضوعی است که «شهید صدر»( با عنوان «ضرورت گرایش فردی» از آن یاد میکند و یادآور میشود که اجتهاد در کشف حکم جزئی تا زمانی که به وظیفه خود عمل میکند و در چارچوب قرآن و سنت و طبق شرایط عامی که نمیتوان آنها را نادیده گرفت، قرار دارد، برخوردار از ویژگی شرعی و جنبة اسلامی است؛ ولی با روند اجتهاد، به مرحلهای میانجامد که باید ایدة عامی از اقتصاد اسلامی (مکتب اقتصادی اسلام) را ارایه دهد؛ در این مکتب، همة احکام و مفاهیم استنباطی اجتهادی برای اقتصاد اسلامی، جنبه دادههایی را دارد که میتواند تصاویر متعددی را به ما ارایه دهد؛ تمام این تصاویر شرعی و اسلامی است و ما میتوانیم در هر عرصهای، احکام و مفاهیم قویتر و تواناتر نسبت به حل مشکلات زندگی و تحقق اهداف عالیه اسلام را برگزینیم و کشف کننده (مجتهد) دارای قدرت مانور برای گزینش فردی از میان دادههای مختلف و نیز برخوردار از آزادی کامل، البته در چارچوب اجتهادهای گوناگون، است."