خلاصة:
منطقهی بزرگ آذربایجان با مساحتی بالغ بریکصد هزار کیلومتر مربع در شمال غرب کشور قرار گرفته و به دلیل شرایط خاص توپوگرافی تنوع اقلیمی زیادی در آن دیده میشود.در این پژوهش عناصر مختلف آبوهوایی منطقهی آذربایجان(32)پارامتر)مورد بررسی و پهنهبندی قرار گرفته و اطلس اقلیمی با بیش از 150 نقشهی آبوهوایی به صورت چاپی و رقومی با استفاده از نرمافزارهای GIS تهیه شده است.براساس نتایج این پژوهش،در منطقهی آذربایجان،توپوگرافی و نحوهی قرار گیری ناهمواریها،در تنوع عناصر اقلیمی نظیر دما،بارش،رطوبت نسبی و جزء آن تأثیر فراوان دارد.بین ارتفاع و دما در این منطقه رابطهی معکوس وجود داشته ولی به دلیل تفاوتهای زیاد بین ارتفاع و بارش نمیتوان رابطه برقرار کرد.وجود دریای خزر در شرق منطقهی مورد مطالعه تأثیر زیادی بربارش منطقهی شری دارد.وجود دریاچهی ارومیه در غرب این منطقه تأثیر چندانی بربارش نداشته ولی اثر فراوانی برمقادیر رطوبت نسبی دارد.بین ساعات آفتابی و عرض جغرافیایی در منطقهی مورد مطالعه رابطهی معکوس وجود دارد.یعنی با افزایش درجهی عرض جغرافیایی از مقادیر ساعات آفتابی سالانه کاسته میشود.از نظر نیاز درجه-روز گرمایش این منطقه از مناطق پرنیاز باران ایران میباشد و در ماههای سرد سال گاهی اوقات در بعضی از نواحی درجه-روزهای سالانه نیاز به گرمایش از رقم 3800 درجه-روز تجاوز میکند.
ملخص الجهاز:
"در این پژوهش عناصر مختلف آبوهوایی منطقهی آذربایجان(32)پارامتر)مورد بررسی و پهنهبندی قرار گرفته و اطلس اقلیمی با بیش از 150 نقشهی آبوهوایی به صورت چاپی و رقومی با استفاده از نرمافزارهای GIS تهیه شده است.
در این پژوهش عناصر مختلف آبوهوایی منطقهی بزرگ آذربایجان شرقی،غربی و اردبیل) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با استفاده از نرمافزارهای GIS پهنهبندی آنها انجام گرفته و در نهایت اطلس اقلیمی منطقه تهیه شده است.
اما در این پژوهش تقریبا اکثر عناصر مهم آبوهوایی(33 پارامتر)مورد بررسی قرار گرفته و پهنهبندی شدهاند وشاید برای اولین بار است که در ایران اطلس با این گستردگی با استفاده از نرمافزارهای GIS ترسیم شده باشد.
از مطالعات انجام شده در این پژوهش نتایج زیر حاصل شده است: -بین ارتفاع و دما در این منطقه رابطهی معکوس وجود دارد،منطقهی دشت دمغان (ایستگاه پارسآباد)دارای کمترین ارتفاع(کمتر از 100 متر)و بیشترین متوسط درجه حرارتهای منطقه(بیش از 15 درجه سانتیگراد)و کمترین دماها مربوط به مرتفعترین مناطق منطه(ایستگاه لیقوان با میانگین دمای سالانه 1/6 درجه سانتیگراد و ارتفاع بیش از 2000 متر)و براساس محاسبات انجام شده 8/5 درجهی سانتیگراد در هر 1000 متر ارتفاع کاهش دما وجود دارد؛ -از نظر بارش دو منطقهی عمدهی پربارش دیده میشود؛اولی در قسمت شمال شرق که تحت تأثیر رطوبت دریای خزر و دومی در جنوب غربی که تحت تأثیر تودهی بارانزای غربی است،کمترین بارشها مربوط به مناطق مرکزی و شمالی حوضه میباشد."