خلاصة:
چگونگی حیات فقه قرآنی در بستر متحوّل زمان به همراه عناصر و زمینه‌های آن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. فقه مبتنی بر تشریعات قرآنی از پویایی ویژه‌ای برخوردار است. نویسنده با بیان دو نوع انگیزه برای طرح بحث جاودانگی و عدم جاودانگی قوانین شریعت، به بررسی سه دیدگاه در مورد عوامل جاودانگی شریعت پرداخته که عبارتند از: 1 - تغییر پذیری احکام بر اساس تغییر موضوعات، 2 - نقش اجتهاد و 3 - پویایی ذهن و شناخت فقیه. سپس با نقد هر سه دیدگاه بر این نظریه تکیه می‌کند که در پویایی فقه دو عامل دخالت دارد یکی پویایی ذهن فقیه و دیگر قابلیت قوانین شریعت. در ادامه به عوامل اثر گذار بر ایجاد قابلیّت در قوانین اشاره کرده و از عناصری چون فراگیری مفهومی، تحقق پذیری قیدها، تکیه بر عرف و جمعیت عقل نام می‌برد سپس با اثبات وجود این عناصر در تشریعات قرآنی نتیجه می‌گیرد که تشریعات قرآنی، استعداد فراوانی برای همراهی باحرکت زمان و پدیده‌های نورا داراست. از آنجا که برخی عوامل یاد شده به مساله پیوند روایات با آیات ارتباط پیدا می‌کند بخش دیگر مقاله به این موضوع پرداخته و روایات را نسبت به آیات به سه دسته تاسیس تاکیدی و تفسیری تقسیم نموده و قسم سوم را نیز به سه بخش تعریفی، مصداقی و شرطی دسته بندی می‌نماید و در پایان به این نتیجه می‌رسد که هیچ یک از اقسام روایات مانع از سیّالیّت و قابلیت تشریعات قرآنی نمی‌باشد و برای اثبات این ادعا به بحث در برخی ابواب و موضوعات فقهی مانند: جهاد، مسافت شرعی، بلوغ شرعی، خمس، تقویت بنیه نظامی، زکات و نماز جمعه، می‌پردازد.
following the article in the previous issue. here. the relationship between quranic verses and traditions in different sections of jurisprudence. also their flexibility towards the changing conditions of time are considered samples of the jurisprudential issues in which the change of subjects are significant such as the required canoical distance to prove a transition as a journey (safar) ,girls, canonical puberty, the kums of war booties, cases for which zakat should be paid and friday prayer at the t ime of imam mahdi"s occultation are analyzed, compared and contrasted accordingly.
ملخص الجهاز:
با این حال، امروزه این پرسش مطرح شده است که آیا هشت فرسخ یک معیار ثابت و غیرقابل تغییر برای تعیین مسیر یوم است که دراین صورت با تحقق آن حکم شرعی قصر و افطار مترتب می شود، اگر چه پیمودن آن، یک روز یا از طلوع تا غروب به طول نینجامد، یا آن که معیار هشت فرسخ یک معیار مطلق و تغییر ناپذیر نیست، بلکه تعیین این مسافت مشخص در حقیقت با درنظرگرفتن شرایط وامکانات سفر در زمان صدور روایات بوده است و با تغییر آن شرایط معیاربودن هشت فرسخ نیز ازبین می رود؟ این پرسش در واقع به این مطلب برمی گردد که آیا(مسیر یوم) اصالت دارد و هشت فرسخ درزمان صدور روایات مقدار یک روز راه به حساب می آمده است یا به عکس، هشت فرسخ اصالت دارد و (مسیر یک روز) عنوان مشیر است؟ اگر (هشت فرسخ) را ملاک اصلی بدانیم، چنانکه بسیاری از فقها چنین دانسته اند، دگرگونیهای زمان و تغییر شرایط سفر، تأثیری در حکم فقهی نخواهد داشت، ولی اگر ملاک اصلی(مسیر یوم) باشد، درگذشته که امکانات سفر محدود بوده است با راهپیمایی هشت فرسخ محقق می شده است واکنون که صدها کیلومتر، بلکه هزاران کیلومتر را می توان دریک روز پیمود، باید ملاک را (یک روز راهپیمایی) درنظر گرفت ونه هشت فرسخ.
نقره، مانند این روایت: از امام باقر وامام صادق(ع) نقل شده که فرمودند: (خداوند زکات را در نه چیز واجب کرد و پیامبر سنت قرار داد که طلا و نقره و شتر و گاو و گوسفند و گندم و جو خرما و کشمش هستند و اجناس دیگر را مورد بخشودگی قرار داد.
(
, 
, 
)
