هنر جلال (هنر متعهد در سخن امام خمینی) مقالة

"کلمه بعدی‌ در این تعریف«روح»است که مراجعه‌کننده به‌ متون دینی برای یافتن معنای صریح و دقیق‌ از آن و اطلاح از حقیقت روح،دست خالی‌ برمی‌گردد چرا که حضرت باری اطلاع از حقیقت‌ آن را مخصوص خود قرار داده است: «و یسئلونک عن الروح قل الروح من امر ربی و ما اوتیتم من العلم الاقلیلا» (اسراء/85) اما همین مطلب روشنگر یک نکته است و آن‌ اینکه روح،امری متعالی و مورد توجه خاص و عنایت خداوند متعال است ولی چون در ادامه‌ مفهوم«تعهد»آمده است در فهم این نظر با مشکل عمده معنایی روبه‌رو نمی‌شویم چرا که‌ مفهوم تعهد در قرآن چندین بار ذکر شده و اتفاقا نگاه و جهان‌بینی مؤلف این نظریه با این‌ آیات همخوان است و خصوصا آیه معروف به آیه‌ «عهد»؛ «و اذا اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم‌ ذریتهم و اشهد هم علی انفسهم الست بربکم قالوا بلی شهدنا» (اعراف/172)؛این نظریه بر اصطلاح‌ و حیانی«عهد»بنا نهاده شده است و با فهم آن، راه برای درک هرچه بیشتر نظریه امام خمینی(ره) بازتر یم شود. طبق این نظریه،هنرمند خود خالق نیست، هرچند در چشم مردم ظاهربین به عنوان خالق‌ اثر هنری معروف و مشهور است بلکه او ابزار فعل‌ خداوند است همان‌گونه که افلاطون گفت و شاید دقیق‌تر از آن را بتوان با استفاده از کلام مولانا جلال الدین بلخی بیان کرد: ما همه شیران ولی شیر علم‌ /حمله مان از باد باشد دم به دم‌ حمله‌مان پیدا و ناپیداست باد /جان فدای آنکه‌ ناپیداست باد هرچند تلقی دیگری بعد از ظهور دوره مدرن‌ در جهان هنر اقتدار پیدا کرده است که قائل است‌ به اینکه هنرمند خود نابغه‌ای است که به یمن‌ نبوغ طبیعی نه حتی خدادادی،به خلق آثار هنری دست می‌زند و خالق علی الاطلاق اثر هنری‌ است و این اثر برآمده از خیال انسانی اوست که‌ حد و مرزی نمی‌شناسد و خود بنیاد است و بی‌باور به اخلاق!این هنرمند کسی است که کانت از او با عنوان معروف«ژنی»یاد می‌کند."