خلاصة:
مقدمه و هدف باتوجه به اهمیت معنویت و رشد معنوی انسان و در نظر گرفتن آن به عنوان بعد چهارم از دید سازمان بهداشت جهانی، تدوین ابزاری جهت ارزیابی گرایشات معنوی افراد-صرفنظ از دین و مذهب آنها-ساخت و هنجاریابی پرسشنامه گرایشهای معنوی در دانشجویان دانشگاه اصفهان،مد نظر اینت تحقیق قرار گرفت.روش بر این اساس در قالب یک پژوهش از نوع زمینهیابی،تعداد 307 نفر(151 پسر و 156 دختر)از دانشجویان دورههای شبانه و روزانه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 87-1386 به شیوهء تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه گرایشهای معنوی-که شامل 33 سؤال نهایی بود و بر مبنای پیشینهء نظری تدوین شده بود-مورد ارزیابی قرار گرفتند یافتهها:نتایج حاصل از تحلیل عاملی مرتبهء دوم بیانگر آن بود که پرسشنامه مذکور بر اساس 14/57 درصد و اریانس کل،دارای چهار عامل زیربنایی با عناوین «باورهای معنوی»،«تجربه معنوی در زندگی»،«خودشکوفائی معنوی»و «فعالیتهای اجتماعی-مذهبی»میباشد بررسی مجدد روایی این پرسشنامه از طریق همبستگی خردهمقیاسها با نمرهء کل نیز نشان داد که هرچهار عامل استخراج شده دارای ضرایب همبستگی بالا و معناداری با یکدیگر و با نمرهء کل پرسشنامه میباشند (P>0/001) بررسی پایانی پرسشنامه با استفاده از روش آقای کرانباخ نیز نشان داد که خردهمقیاس «باورهای معنوی»دارای ضریب آلفای 89/0،خردهمقیاس«تجربه معنوی در زندگی»دارای ضریب 63/0،«خودشکوفائی معنوی»دارای ضریب آلفای 83/0 و خردهمقیاس«فعالیتهای اجتماعی-مذهبی» دارای ضریب آلفای 88/0 میباشد ضمن اینکه ضریب آلفای کل پرسشنامه نیز،93/0 به دست آمد بحث در یافتهها:ارزیابی پرسشنامه گرایشهای معنوی نشان داد که پرسشنامهء مذکور دارای عوامل زیربنایی مطلوب و همبسته برای سنجش گرایشهای معنوی افراد میباشد،کما اینکه دارای ضرایب پایانی عمدتا بالایی نیز میباشد؛لذا از این پرسشنامه میتوان در جهت ارزیابی گرایشات معنوی در حیطههای تحقیق و درمان استفاده کرد.
Introduction and
Objective
because of importance of spirituality and human's spiritual development, and also considering spirituality as fourth aspect from World Health Organization perspective, design of a tool evaluating individual's spirituality tendencies – regardless of their religion – has been taken into consideration. Hence, designing and examining Spiritual Tendencies Questionnaire among Isfahan University students is the main aim of this research.
Method
to do the study, 307 subjects (151 male and 156 female) of graduate and postgraduate students of Isfahan University – in years 1386-1387 – were selected using simple random sampling. Afterwards, they were evaluated based on Spiritual Tendencies Questionnaire.
Results
according to Chi-square test, it was realized that the questionnaire has four fundamental factors – spiritual believes, spiritual experience in life, spiritual self-actualization, and socio-religious activities – based on total variance 57.14%. Reexamining validity of the questionnaire demonstrated that the mentioned fundamental factors have high as well as significant correlation coefficients with each other and also with the total number of the questionnaire (P<0/001). Moreover, using Cronbach's alpha, reliability of the questionnaire was confirmed. Accordingly, measures of "spiritual believes", "spiritual experience in life", "spiritual self-actualization", and "socio-religious activities" had alpha coefficients 0.89, 0.63, 0.83 and 0.88, respectively. Notably, total alpha coefficient of the questionnaire was equal to 0.93.
Discussion
evaluation of Spiritual Tendencies Questionnaire indicated that it has acceptable reliability coefficient to be applied for future research in related areas
ملخص الجهاز:
روش بر این اساس در قالب یک پژوهش از نوع زمینهیابی،تعداد 307 نفر(151 پسر و 156 دختر)از دانشجویان دورههای شبانه و روزانه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی 87-1386 به شیوهء تصادفی ساده انتخاب شدند و با استفاده از پرسشنامه گرایشهای معنوی-که شامل 33 سؤال نهایی بود و بر مبنای پیشینهء نظری تدوین شده بود-مورد ارزیابی قرار گرفتند یافتهها:نتایج حاصل از تحلیل عاملی مرتبهء دوم بیانگر آن بود که پرسشنامه مذکور بر اساس 14/57 درصد و اریانس کل،دارای چهار عامل زیربنایی با عناوین «باورهای معنوی»،«تجربه معنوی در زندگی»،«خودشکوفائی معنوی»و «فعالیتهای اجتماعی-مذهبی»میباشد بررسی مجدد روایی این پرسشنامه از طریق همبستگی خردهمقیاسها با نمرهء کل نیز نشان داد که هرچهار عامل استخراج شده دارای ضرایب همبستگی بالا و معناداری با یکدیگر و با نمرهء کل پرسشنامه میباشند (P>0/001) بررسی پایانی پرسشنامه با استفاده از روش آقای کرانباخ نیز نشان داد که خردهمقیاس «باورهای معنوی»دارای ضریب آلفای 89/0،خردهمقیاس«تجربه معنوی در زندگی»دارای ضریب 63/0،«خودشکوفائی معنوی»دارای ضریب آلفای 83/0 و خردهمقیاس«فعالیتهای اجتماعی-مذهبی» دارای ضریب آلفای 88/0 میباشد ضمن اینکه ضریب آلفای کل پرسشنامه نیز،93/0 به دست آمد بحث در یافتهها:ارزیابی پرسشنامه گرایشهای معنوی نشان داد که پرسشنامهء مذکور دارای عوامل زیربنایی مطلوب و همبسته برای سنجش گرایشهای معنوی افراد میباشد،کما اینکه دارای ضرایب پایانی عمدتا بالایی نیز میباشد؛لذا از این پرسشنامه میتوان در جهت ارزیابی گرایشات معنوی در حیطههای تحقیق و درمان استفاده کرد.
گویهها و بارهای عاملی عوامل نهایی پرسشنامه گرایشهای معنوی (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که در جدول 4 مشاهده میشود،ستون ائول اختصاص یافته است به سؤالات هرعامل و ستون دوم بار عاملی سؤال در همان عامل را نشان میدهد.
ماتریس همبستگی مؤلفههای پرسشنامه گرایشهای معنوی با نمرهء کل (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانطور که جدول 6 نشان میدهد کلیه همبستگی بین مؤلفهها با یکدیگر و مؤلفهها با نمرهء کل مقیاس در سطح P>0/01 معنادار است.
نتایج نشان داد که سؤالات مربوط به مولفهء اول یعنی باورهای معنوی (همبستگی 89/0)،عامل دوم یا تجربه معنویت در زندگی(همبستگی 63/0)،عامل سوم،خودشکوفایی معنوی(همبستگی 83/0)و درنهایت عامل چهارم که فعالیتهای اجتماعی و مذهبی را شامل میشد دارای همبستگی 88/0 میباشد و باید اذعان نمود که همگی در سطح خطای کمتر از 01/0 معنادار میباشند.