ملخص الجهاز:
"رمان به قول فرانسویها ژانری است که اشکال مختلف پیدا میکند و هیچ وقت نمیتوان گفت رمان این است یا آن رمان فارسی گرچه در ابتدا دنبالهرو رمان اروپایی است، اما رفته رفته تمایز مییابد و با یک ریتم نسبتا آرام و البته بعد از انقلاب سریعتر، به نظر میرسد به دنبال شکل خاص خود است دهخدا تسلط کاملی بر داستان نویسی و مقالهنویسی دارد و سبک قدیم و جدید را به خوبی و در هم ادغام میکند.
ولی چرا داستان کوتاه که تقریبا 20 سال بعد از رمان ظهور میکند،فورا از لحاظ ادبی مثلا ساختار متن و سبکشناسی به اوج میرسد،و با استقبال خوانندگان مواجه میشود،در صورتی که رمان با وجود 20 سال سابقه سالها طول میکشد تا به شکل پختهتری دست پیدا کند؟ تقریبا 60 سال طول میکشد تا این نوع ادبی راه خودش را در نظام ادبی میگشاید.
و یا مثلا در مورد ادبیات جنگ،جنگ یکی از پدیدههای تاریخی چند دهه اخیر ایران است و در رماننویسی ایران این پدیده بزرگ به تدریج انعکاس پیدا تجدد در ایران تقریبا یک قرن به طول انجامید و رمان بیشتر از داستان کوتاه این مسئله را منعکس میکند ادبیات فارسی که در طول تاریخ خود دستکم از حیث زبان،ملیگرایانه بود و بسیار مستحکم به نظر میرسید، به تدریج مرکزیت خود را با اهمیت یافتن محافل بومی و منطقهای از دست میدهد و به تعادل دست پیدا میکند کرده است."