خلاصة:
سعادت انسان از نگاه متفکرین دوره یونان باستان و عصر حاکمیت کلیسا،در گرو حرکت در مسیری بود که طبیعت یا خدا برایش مقدر ساخته بود،و این اندیشه وجود داشت که اطاعت از فرامین فیلسوفان و احکام کشیشان(حاکمان)،جامعه بشری را به کمال خویش رهنمون خواهد کرد.اما پس از قرون 15 و 16 میلادی به‌تدریج این اندیشه شکل گرفت که غایت، خود انسان است و نه چیزی خارج از دایره نیازهای این جهانی او.درراستای این نگرش، جامعه و حکومت مسئول خوشبختی انسان در همین جهان تلقی شد.مقاله حاضر درپی آن است که باتوجه‌به پیامدهای این دگرگونی اندیشه در شکل‌گیری ذهنیتی"تکلیف‌مدار"یا "حق‌مدار"،امکان تدوین اعلامیه‌ای حقوق بشری به شیوه امروزی آن(اعلامیه جهانی حقوق بشر،مصوب 1948)را در دوره پیشامدرن بررسی کند.
ملخص الجهاز:
"پرسش اصلی که این مقاله به‌دنبال پاسخ آن می‌باشد این است که آیا باتوجه‌به مفاهیم «حق»و«تکلیف»در دو دوره سنتی و مدرن،اساسا امکان شکل‌گیری مفهوم حقوق بشر آن‌گونه که امروزه فهمیده می‌شود و در اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد(8491 م) نیز مطرح شده است،در دوران سنت(کلاسیک)متصور بوده است؟و یا به‌عبارت‌دیگر می‌توان عنوان کرد که آیا مفهوم حق و تکلیفی که در دوران کلاسیک وجود داشته می‌توانسته زمینه‌ساز شکل‌گیری سندی حقوق بشری،آن‌گونه که اعلامیه جهانی حقوق بشر 8491 است،بشود؟مقاله حاضر در چهار فصل ارائه شده است:در فصل اول سعی شده تا مفهوم حق ارائه گردد و در فصل دوم،مفهوم"حق"و"تکلیف"در دوران کلاسیک و دوران مدرن مورد تبیین قرار گرفته،سپس در فصل سوم نظراتی درباب علل تفاوت مفاهیم"حق و تکلیف"در عصر کلاسیک و مدرن بیان و نهایتا در فصل چهارم جمع‌بندی و نتیجه‌ی مباحث ارائه شود.
در پایان این فصل جدول زیر که توسط«فردیناند تونیس»برای توضیح و تبیین تفاوت‌های میان جامعه کلاسیک و مدرن ترسیم گشته،ارائه می‌شود(کیوسو،521،0831-821): ویژگی/گماینشافت(اجتماع)/گزلشافت(جامعه) نگرش به فرد/جمعی-وابسته به گروه یا اجتماع/مستقل-فردگرایی روابط اجتماعی/آشنا،نزدیک/غیرشخصی تمایز اجتماعی/کم/زیاد نهادهای اصلی/خانواده/دولت-اقتصاد حوزه جغرافیایی/روستا/شهر کنترل اجتماعی/رسوم-مذهب/قانون-قرارداد نتیجه اگر تاریخ جوامع غربی را به سه دوره یونان باستان،قرون وسطی و دوران جدید تقسیم کنیم،تغییر محتوایی حقوق طبیعی را که پایه اصلی و بنیادی حقوق بشر است می‌توان دراین سه دوره به‌ترتیب برمبنای حقوق کیهان‌محور،خدامحور و انسان‌محور تقسیم‌بندی کرد."
(
, 
, 
)
