اشاره: مزدک و اندیشه ی برابر خواهی در زمان ساسانیان افتتاحية

"{Sز شر شتر خوردن و سوسمار#عرب را به جایی رسیده است کار#که تخت کیانی کند آرزو#تفو بر تو ای چرخ گردون تفو#رفتند کیان و دین‌پرستان#وامانده جهان به زیر دستان#آن قوم کیان وین کیانند#بر جای کیان نگر کیانندS}مانی معتقد بود که جهان پر از نور و ظلمت است،ولی ظلمت همیشه حاکم بر نوراست و نور مقهور ظلمت. مزدک معتقد بود که ما در زمانی به‌سر می‌بریم که ظلمت با نور درهم آمیخته،منتها تسلط ظلمت تصادفی و تسلط نور ارادی است و باید ازطریق مبارزه و یا از راه جنگ جهان را از ظلمت رهانید. شورش مردم شام به سرکردگی ابی‌ذر غفاری یکی از صحابه‌ی پیغمبر در زمانخلافت عثمان تحت تاثیر افکار مزدکی بوده است(احمد امین-در فجر اسلام) به قول شهرستانی در ملل و فحل و خواجه نظام الملک در سیاست‌نامه،کودکیان یاکوکشاهیان در خوزستان،فارس و شهر زور(کردستان)پیروان ابو مسلم خراسانی،سپید جامگان پیروان مقنع،ماهانیان و طرفداران بها فرید پسر ماه فروردین،یا پیروانبابک خرم‌دین در آذربایجان و سند پایه در ماورالنهر..."