خلاصة:
یکی از شایعترین زمینههای پژوهشی در سازمان آموزشی،توجه به میزان عملکرد تحصیلی و تبیین عوامل مؤثر اجتماعی،آموزشی،شخصیتی بر موفقیت تحصیلی دانشآموزان است که البته این زمینهء پژوهشی در حوزههای متعدد علوم انسانی همچون جامعهشناسی،علوم تربیتی و روانشناسی مورد توجه پژوهشگران بوده است.سؤال اصلی تحقیق(با رویکرد جامعهشناختی)، آزمون تأثیر عوامل اجتماعی،رضایت اجتماعی و عزت نفس بر پیشرفت تحصیلی است.با بررسی مدلهای نظری فرضی و تحقیقات انجام شده، تحقیق حاضر سعی در ارائهء مدل نظری مبتنی بر متغیرهای کنترل(جنس،طبقهء اجتماعی،نوع مدرسه)،متغیرهای واسطهای(ذهنی یا عزت نفس و عینی یا رضایت اجتماعی)دارد.ابزار تحقیق،سیاههء عزت نفس پوپ و سنجش رضایت اجتماعی خود ساخته است که میزان روایی و پایایی آنها بسیار معنادار و قابل قبول محاسبه گردید(به ترتیب 874/0 و 876/0). برای آزمون مدل نظری،پژوهشی پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه در میان 200 دانشآموز دختر و پسر پایهء دوم دبیرستانهای دولتی و غیر انتفاعی شهر شهرضا انجام گرفت.روشهای آماری پژوهش شامل آمارهای توصیفی،آمارهء آزمون t ،تحلیل همبستگی،تحلیل واریانس،تحلیل عاملی،تحلیل تمیزی،تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر میباشد دادههای تحقیق با نرم افزار ssps کدبندی و استخراج گردید و با توجه به انواع تحلیلهای یک متغیره،دو متغیره و چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان میدهد که هر کدام از پنج متغیر مستقل(جنس،طبقهء اجتماعی،نوع مدرسه،عزت نفس و رضایت اجتماعی)روابط معناداری با موفقیت تحصیلی دارند و بیشترین تغییرات موفقیت تحصیلی با متغییرهای جنس،نوع مدرسه و رضایت اجتماعی قابل تبیین است.اگرچه عزت نفس رابطهء معناداری با موفقیت تحصیلی داشته،ولیکن با کنترل رضایت اجتماعی، از میزان رابطهء فوق بسیار کاسته شده است.
ملخص الجهاز:
"در خصوص متغیر جنس،سؤال عمده آن است که از میان عوامل متعدد آموزشی و اجتماعی(موفقیت تحصیلی،عزت نفس،رضایت اجتماعی،نوع مدرسه،طبقهء اجتماعی)کدامیک موجب تفکیک دانشآموزان دختر و پسر از یکدیگر میشود؟با توجه به تحلیل رگرسیون چندگانه با روش مرحله به مرحله،دادههای پژوهش معرف آن است که در مرحلهء اول،میزان موفقیت تحصیلی و در مرحلهء دوم نوع مدرسه (غیر انتفاعی یا دولتی)،عامل تفکیک دختران از پسران است و بقیهء متغیرها (شامل عزت نفس،رضایت اجتماعی و طبقهء اجتماعی)از مدل رگرسیون خارج میشوند و نقشی در تمایز جنسی دانشآموزان ایفا نمیکنند.
جدول 5-نتایج نهایی تحلیل عاملی ابعاد پنجگانهء عزت نفس و ابعاد سهگانهء رضایت اجتماعی دانشآموزان پس از چرخش واریماکس (به تصویر صفحه مراجعه شود) در خصوص متغیر نوع مدرسه،سؤال اساسی آن است که از میان عوامل متعدد آموزشی و اجتماعی(موفقیت تحصیلی،عزت نفس،رضایت اجتماعی،جنس و طبقهء اجتماعی)،کدام یک از آنها موجب تمایز دانشآموزان دبیرستانهای غیر انتفاعی و دولتی از یکدیگر میشود؟با توجه به تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام،دادههای تحقیق گویای آن است که در مرحلهء اول میزان موفقیت تحصیلی،در مرحلهء دوم جنس دانشآموزان،در مرحلهء سوم میزان عزت نفس دانشآموزان و در مرحلهء چهارم ساخت طبقات اجتماعی عامل تمایز و تفکیک دانشآموزان غیر انتفاعی از دولتی است و متغیر رضایت اجتماعی از مدل رگرسیون خارج شده و میزان رضایت اجتماعی،در حضور سایر متغیرها نقشی در تمایز دانشآموزان دولتی از غیر انتفاعی ایفا نمیکند.
(1)- sisylanA htaP (به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار 1-مدل علی(تحلیل مسیر بررسی تأثیر عوامل اجتماعی،رضایت اجتماعی و عزت نفس بر موفقیت تحصیلی بحث و نتیجهگیری پژوهش حاضر سعی در آزمون مدلی دارد که در آن به آزمون تأثیر همزمان عوامل اجتماعی (همچون جنس،طبقهء اجتماعی و رضایت اجتماعی)و عامل آموزشی(نوع مدرسه)و عامل شخصیتی-عاطفی(عزت نفس)بر میزان موفقیت تحصیلی دانشآموزان پرداخته است."