خلاصة:
هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی ایران، به لحاظ توجه به معضلات زیست محیطی بود. به این منظور سه جلد کتاب درسی تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی با روش تحلیل محتوا بررسی شد. این بررسی در قالب 3 سوال پژوهشی وبا استفاده از ابزار چک لیست تحلیل محتوا بررسی شد که چهار مولفه اصلی و 55 مولفه فرعی دارد و پایایی آن 92% به دست آمد. یافته های پژوهش نشان داد کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی در کل به معضلات زیست محیطی توجه کمی کرده اند. به نحوی که بیشترین توجه را کتاب تعلیمات اجتماعی پایه چهارم با 73/48% وکمترین توجه را کتاب تعلیمات اجتماعی پایه پنجم با 32/25% نسبت به معضلات زیست محیطی داشته است. درخصوص میزان توجه کتاب های تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی به معضلات زیست محیطی، بیشترین توجه به معضلات زیست محیطی آب با 43/29% و کمترین توجه به معضلات زیست محیطی صوت با 25/20% بود.
ملخص الجهاز:
"بنابراین،نقطه آغازین توجه و رشد احساس مسئولیت زیست محیطی،سنین کودکی ودورۀ ابتدایی است و چون آموزش و پرورش هر کشور مهمترین منبع اثرگذار است پس دراین سنین کتابهای درسی و داستانی بیشترین تأثیر را برای فراگیری و ایجاد رفتار محیطی درکودکان خواهند داشت زیرا کودک از طریق معیارهای ذهنی،آموزش رسمی و محتوای کتبدرسی به صورت منظم نسبت به محیط اجتماعی،محیط زیست و معضلات زیست محیطیآگاهی و شناخت پیدا کرده و با آن ارتباط برقرار میکند.
&%02416TNAG024G% واینر(2001-1980)پس از پژوهشهای گسترده در زمینه رابطه رفتار زیست محیطی ومیزان احساس مسئولیت افراد به این نتیجه رسید که قوت و ضعف احساس مسئولیت،پیشزمینه مهمی برای رفتارهای اجتماعی مطلوب و نامطلوب محیطی(معضلات زیست محیطی)است.
حیدریان(1380)در پژوهشی با عنوان"متدلوژی بهینه آموزش ملی و بین المللیمحیط زیست"پس از تجزیه و تحلیل محتوای کتابهای درسی ایران در بعد توجه به آموزشمحیطی به این نتیجه میرسد که:«در پایۀ سوم ابتدایی کتاب علوم تجربی،در پایۀ چهارم کتابفارسی و در پایۀ پنجم کتاب تعلیمات اجتماعی بیشتر به آموزش محیطی پرداخته است».
صولتی اصل(1384)در پژوهشی تحت عنوان"بررسی میزان انعکاس مفاهیم محیط زیستدر کتابهای علوم تجربی دورۀ راهنمایی از دیدگاه دبیران"پس از تقسیم معضلات زیستمحیطی در چهار مقولۀ کلی آبی،هوایی،خاکی و صوتی به این نتیجه رسید که کتابهای علومتجربی دورۀ راهنمایی به معضلات زیست محیطی هوا و خاک در هر 3 پایه و آب در پایه اولبه صورت کامل،ولی در پایۀ دوم و سوم به صورت پراکنده توجه شده است.
W. Bierhoff(Eds),ResPonsibility the Many Faces of a Social Phenomenon,(PP."