خلاصة:
در جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی، ضرورت داشت به این پرسش پرداخته شود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تاثیر خود قرار داده است؟ و آیا می توان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟ با بهره گیری از جامعه شناسی معرفت «وبری» و جستار روشی توماس اسپریگنز، تلاش شده تا تحول و تنوع الگوها توضیح و نشان داده شود که چگونه نظریه های متعدد هویتی روشنفکران ایرانی، تحت تاثیر بحران زمانه روشنفکران بوده است. چهار الگوی هویتی پدیدآمده در خلال بحران های مختلف عبارتند از: 1. الگوی هویتی باستانی به دست آمده از بحران عقب ماندگی؛ 2. الگوی هویتی اسلامی ناشی از بحران انحطاط و گسست معرفت از اندیشه قدسی؛ 3. الگوی هویتی چندگانه منتج از بحران ایدئولوژی گرایی و انعطاف ناپذیر دانستن فرهنگ ها و تمدن ها؛ 4. الگوی ایران شهری متولدشده از بحران فراموشی جدال قدما و متاخرین و غوطه ور شدن در نزاع سنت و مدرنیته.
ملخص الجهاز:
"فصلنامه تحقیقات فرهنگی،دوره سوم،شماره 2،تابستان 1389،صص 60-27 روشنفکران ایرانی و مسئله هویت در آیینه بحران محمد باقر خرمشاد1 دانشیار دانشگاه علامه طلاطبایی سید ابراهیم سرپرست سادات2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تاریخ دریافت:1388/11/25 تاریخ پذیرش:1389/02/01 کیده {IBدر جستجوی الگوی هویت در اندیشه روشنفکران ایرانی،ضرورت داشت به این پرسشپرداخته میشود که چه عواملی نگاه روشنفکران ایرانی به هویت را تحت تأثیر خود قرار دادهاست؟و آیا میتوان توضیحی از تنوع الگوها به دست داد؟با بهرهگیری از جامعهشناسیمعرفت«وبری»و جستار روشی توماس اسپریگنز،تلاش شده تاتحول و تنوع الگوها توضیحو نشان داده شود که چگونه نظریههای متعدد هویتی روشنفکران ایرانی،تحت تأثیر بحرانزمانۀ روشنفکران بوده است.
روشنفکران ایرانی به عنوان حاملان ایدهها و معرفت،هرکدام در بستر علایق ارزشی کهدارند از طریق تأمل در بحرانهای زمانه خویش(به عنوان برآیندهای واقعیتهای اجتماعیو برشهای تاریخی زمانه روشنفکر)در تلاشند تا پاسخی به مسئله هویت دهند که به طورمشخص میتوان از چهار الگو سخن به میان آورد: الف-الگوی«هویت باستانی»که در ذیل«بحران عقبماندگی»و در فاصله زمانی دورهمنتهی به مشروطه تا دوره پهلوی اول مطرح میشود؛ ب-الگوی «هویت اسلامی»که در ذیل«بحران انحطاط و ریشهکن شدن درخت اصالتها ونیز گسست معرفت از اندیشه قدسی»از دهه 1330 تا انقلاب اسلامی مورد تأکید قرار میگیرد؛ج-الگوی«هویت چندگانه»که اواخر دهه انقلاب اسلامی و در ذیل«بحران ایدئولوژیگراییو تحجر هویتی و انعطافناپذیر دانستن فرهنگها و تمدنها»مطرح میشود؛ د-بالاخره الگوی چهارم که«ایرانشهری»را نماد هویت ایرانی میداند و در ذیل«بحرانفراموشی جدال قدما و متأخرین و غوطهور شدن در نزاع سنت و مدرنیته»و در دهه دومانقلاب اسلامی مطرح میشود."