خلاصة:
مهارت های زبانی که در ادبیات آموزش زبان از آنها با عناوین مهارت های اصلی، پایه و کلاسیک نام برده می شود، غالبا در قالب چهار مهارت شنیدن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن دسته بندی شده اند. به تازگی مهارت های دیگری ازقبیل درک بصری، شایستگی (بین) فرهنگی، تفکر انتقادی، مهارت ترجمه و دوزبانه بودن با عنوان مهارت پنجم در آموزش زبان مطرح شده اند. طرح این مهارت ها با توجه به خاستگاه نظری وکاربردی آن ها، خود حاکی از عدم جامعیت مهارت های کلاسیک در زبان آموزی است. افزودن مهارت پنجم الزاما به معنای جایگزینی مهارت های زبانی نیست، بلکه توجه دادن به بعدی ضروری و مهم در راستای تسلط کامل به یک زبان است. در نوشته حاضر ضمن بررسی ترمینولوژی مهارت پنجم از دیدگاه های مختلف، بعد فرهنگی این مهارت و همچنین اهمیت و ضرورت آن در آموزش زبان مورد مداقه قرار می گیرد.
ملخص الجهاز:
"در حال حاضر و درپی تغییر نگرش نسبت به زبان،برخی از متخصصان آموزشی، کسب صرف دانش زبانی را دیگر بهمعنای توانایی زبانآموز در برقراری ارتباط کامل و موفق با گویشوران زبان خارجی نمیدانند و به همین جهت علاوه بر مهارتهای چهارگانه،لزوم کسب مهارت دیگری را نیز در فرآیند آموزش زبان مورد تأکید قرار دادهاند.
از دیدگاه تربیتی،اهداف درس آشنایی با فرهنگ و جامعه را میتوان در ایجاد قابلیتهای زیر خلاصه نمود(همان،ص 68): مداقه بیشتر در آراء و نظرات خود به منظور شناخت بهتر دیگران مقایسهء فرهنگ خودی با فرهنگ بیگانه به منظور شناخت بهتر خود رفع سوء تفاهمات و برداشتهای منفی نسبت به فرهنگ بیگانه توانایی تحمل آراء و عقاید دیگران نگاه به خود از جایگاه بیگانه استفاده از مقولات فرهنگی بهعنوان انگیزهای برای آموزش بهتر زبان،بیش از پیش مورد توجه متخصصان آموزشی و تربیتی قرار گرفته است.
در واقع اگر در دهههای گذشته،مقولات فرهنگی اغلب به دلیل بیتوجهی نسبت به دیگران،خودمحوری،عدم دسترسی به منابع،زمانبر بودن برقراری ارتباطات و محدودیتهای موجود در تعامل زبانآموزان با خارجی زبانان،مورد توجه قرار نمیگرفتند و یا نسبت به مهارتهای چهارگانه در اولویت پایینتری قرار داشتند،امروزه وجود امکانات وسیع اینترنت و قابلیت آنها در ایجاد ارتباطات گسترده و فراتر از مرزهای سیاسی و جغرافیایی، پرداختن به مهارت پنجم و تعامل(تقریبا)حضوری زبانآموزان با فرهنگ و جامعهء زبان مقصد و در نهایت حرکت از خودمحوری به خود انتقادی و شناخت بهتر خود و دیگران را ممکن ساخته است."