خلاصة:
استنادها یکی از عناصر شاخص نگارشهای علمی محسوب میشوند و نقش بارزی
در تولید و نشر اطلاعات دارند. در واقع، امر استناد پدیده جدیدی نیست و نویسندگان از
قدیمترین ایام به اهمیت آن واقف بوده و در آثار خود به منابع پیشین استناد میکردهاند.
این نوشته بر آن است که با ارائه نمونه استنادهای نویسندگان متقدم و نیز با ارائه نتایج
چند بررسی نوین در زمینه دلایل و کاربردهای استناد در نگارشهای علمی اهمیت و
ضرورت کاربرد دقیق آن را نشان دهد. از بررسی مطالعات مربوط به چگونگی کاربرد
استناد و با توجه به وضعیت امر استناد در برخی نگارشهای فارسی، چند نکته شاخص
در این زمینه بهدست میآید. که عبارتند از: 1)اثبات مستدل و مستند مدعاها، 2) تجلیل
از پیشکسوتان، 3) استناد به منابع اصیل و معتبر، 4) ویژگی نقل قولها، 5) چگونگی
کاربرد استنادها، 6) آسیبشناسی استنادها و 7) ویژگیهای فهرست منابع. به نظر میرسد
که رعایت ضوابط مربوط به نکات فوق در نگارشهای علمی به میزان قابل ملاحظهای در
ارتقاء اصالت و اعتبار این نوع آثار مؤثر خواهد بود.
ملخص الجهاز:
"این نوشته بر آن است که با ارائه نمونه استنادهای نویسندگان متقدم و نیز با ارائه نتایج چند بررسی نوین در زمینه دلایل و کاربردهای استناد در نگارشهای علمی اهمیت و ضرورت کاربرد دقیق آن را نشان دهد.
با این حال، درک دو سولاپرایس (1) ، صاحب نظر در تاریخ علم، در اثر آموزنده خود <علم کوچک، علم بزرگ (2) > که مشتمل بر مقالاتی در باره فلسفه، تاریخنگاری و جنبههای اجتماعی علم است، خاطر نشان میسازد که انگاره نوین ارجاعات آشکار به آثار پیشین از حدود 1850 در مجلات علمی ظاهر شده است (پرایس، 1986، ص 58).
نظر وی از این جهت که استنادها در مجلات علمی از این زمان به صورت روشمندی ارائه شدهاند میتواند قابل قبول باشد، چه شواهد موجود حاکی از آن است که پیشینیان ما به ضرورت درج استنادها واقف بوده و به سلیقه و شیوه خاص خود به آثار پیشکسوتان استناد میکردهاند.
استناد به آثار پیشین نزد دانشمندان اسلامی نیز مرسوم بوده است و نویسندگان مسلمان ضمن کاوش دقیق برای مفاهیم، روشها و نتایج معتبر مربوط به موضوع مورد نظرشان در آثار اسلاف خود و بهرهگیری از آن در نوشتههای خود در نسبت دادن هر قول و نظر به گوینده و نویسنده آن اهتمام داشتهاند.
Science Citation Index , Philadelphia: Institute for Scientific Information, 1963- مدرک استناد شونده و استنادهای متعلق به آن رابطهای مستقیم وجود دارد و هر اندازه شمار استنادهای اثری بیشتر باشد آن اثر دارای اعتبار بیشتری است، تا کنون مطالعات بسیاری صورت گرفته است."