خلاصة:
این پژوهش با هدف شناسایی و بررسی نقش گرایشات قومی بر بروز بحران شهری ارومیه در خرداد 1385و نحوة مدیریت، کنترل و مهار بحران انجام گرفته است. روش تحقیق، تحلیلی ـ توصیفی و اطلاعات مورد نیاز تحقیق از مدارک و آمار سازمانهای ذیمدخل، اسناد کتابخانهای موجود در بایگانیهای معتبر، مراجعه به منابع و ماخذها، مصاحبه حضوری با افراد خبره انتظامی، سیاسی و اطلاعاتی استان آذربایجانغربی که در زمان بروز بحران مسئولیتهای مستقیم داشتند و همچنین با پیمایش میدانی وحضور در مناطق بحران زده جهت استفاده از دانستهها جمعآوری و تدوین شده است. جامعه مورد مطالعه در تحقیق حاضر شهرستان ارومیه در استان آذربایجان غربی میباشد اصلیترین علل و عوامل گرایش قومی در رفتار خشونتآمیز و یا غیرخشونتآمیز شهری در خرداد 1385در قالب تبعیضهای محرومیت زای سیاسی، فرهنگی اقتصادی و تحقیر قومی دستهبندی شد. سپس با تکیه بر نظریات علمی و استناد به مصادیق و شواهد ارائه شده نسبت به تجزیه وتحلیل دادهها و بررسی ارتباط بین متغیرها و بحران شهرستان ارومیه مبادرت گردید یافتههای پژوهش عبارتند از: 1ـ احساس وجود تبعیض، محرومیت و تحقیر اصلیترین عوامل بروز گرایشات قومی هستند. 2ـ احساس محرومیت وتحقیر موجب بروز اعتراضات خشونتآمیز یا غیرخشونتآمیز قومی میشود که میتواند تحت تاثیر عوامل تشدید کننده به بحران شهری تبدیل شود. 3ـ اولویت استفاده از روشهای نرم افزاری به جای روشهای سختافزاری، که بایستی در برخورد با اعتراضات مبتنی بر گرایشات قومی سرلوحه اقدامات مسئولین سیاسی، اطلاعاتی و انتظامی قرار گیرد.
ملخص الجهاز:
ناآرامي هاي خرداد سال ٨٥ که به دنبال چاپ کاريکاتور توهين آميز در روزنامه ايران در تاريخ ٨٥/٢/٢٢ با عنوان «چه کار کنيم که سوسک ها، سوسکمان نکنند»، به اين مطالبات رنگ جدي تري بخشيد و خواستار پاسخ آن شد و با طرح اين خواسته ها به همراه سازماندهي بسيج نيروهاي حامي و انجام عمليات رواني گسترده بر روي مردم عادي به عنوان آماج مورد نظر، مقدمه اقدام سياسي يعني اعتراض را فراهم کرد و با موج سواري فعالان قوم گرا بهانه اي شد تا اين گروه ها با هدايت عوامل خارجي اقدام به تهيه و توزيع اطلاعيه و بيانيه نموده و با برانگيختن احساسات مردم به ويژه قشر جوان اعتراضات را گسترش و به مراکز علمي تسري دهند و عدم تدبير و واکنش مناسب و قاطع مسئولين ، باعث تشديد آن در سراسر آذربايجان شد.
پيشينه تحقيق : در اين بخش ، دسته بندي مطالعات و تحقيقات انجام گرفته در خصوص بحران ها و گرايشات قومي به شرح زير پرداخته مي شود: پرچي زاده (١٣٨١)، که بررسي موردي آشوب دانش آموزان مرکز آموزش عالي نصر ناجا سال ١٣٧٩ پرداخته است ، پورفيض (١٣٨٢) که بر روي شيوه هاي برخورد ناجا با ناآرامي هاي کارگري و ارائه يک مدل تصميم گيري مطالعه کرده است ؛ و جان بزرگي (١٣٨٤) که به بررسي علل رفتارهاي تخريبي تماشاگران فوتبال و نقش مديريت انتظامي در پيشگيري و کنترل آن را مورد بررسي قرار داده است .