خلاصة:
این مطالعه، بهمنظور مدلسازی آماری و پیش بینی عملکرد محصول گندم دیم در استان کردستان، برمبنای شاخصهای هواشناسی کشاورزی و پارامترهای اقلیمی انجام شده است. به این منظور مدل رگرسیون خطی داده های عملکرد محصول گندم دیم، برای سالهای 70 تا 1382 محاسبه شد. متغیرهای مستقل در این مطالعه، شامل 5 شاخص هواشناسی کشاورزی و 12 پارامتر اقلیمی هستند که هرکدام برای 6 مرحلهی فنولوژیکی رشد محصول ـ از کاشت تا برداشت ـ کل فصل رشد و نیز مجموع مرحلهی دوم رویشی پس از خواب و مرحلهی زایشی استخراج شده اند (در مجموع 8 مرحله از رشد گیاه). با توجه به زیاد بودن متغیرهای مستقل، این متغیرها بهروش گامبهگام (stepwise) وارد مدل رگرسیونی شده و بهترین متغیرهای مستقل پیش بینیکننده برای هر مرحله و هر ایستگاه با توجه به مقادیر ضریب تعیین (R2)، R، و خطای معیار (SEOE) انتخاب شد ند ؛ سپس از بین مدل های ارائه شده برای مراحل رشد، بهترین مدل برای هر شهرستان و کل استان انتخاب شد و برای آزمون آنها اقدام به تخمین محصول برای سالهای 83 تا 1385، با این مدلهای بهینه شد. نتایج حاصل از این مدلها نشان می دهند که 81 ، 2/70 ، 2/82 ، 71، 80 ، 6/90 ، 6/65 درصد تغییرات عملکرد محصول گندم دیم، بهترتیب در شهرستانهای بانه، مریوان، دیواندره، بیجار، قروه، سقز، سنندج با پارامترهای اقلیمی و شاخصهای هواشناسی کشاورزی استخراج شده، انجام می شود. همچنین بهترین مرحلهی فنولوژیکی برای پیش بینی عملکرد گندم دیم در شهرستانهای سقز، قروه و بیجار، مرحلهی زایشی (22 اردیبهشت تا 20 خرداد) است. این زمان برای شهرستان بانه، مرحلهی دوم رشد رویشی پس از مرحلهی خواب (26اسفند تا 21 اردیبهشت) و برای شهرستان مریوان مرحلهی خواب (22 آذر تا 25 اسفند) است. برای شهرستانهای سنندج و دیواندره بهترین مدل رگرسیونی با استفاده از داده های کل فصل رشد انتخاب شد.
ملخص الجهاز:
"خورانی-استادیار گروه آبخیزداری دانشگاه هرمزگان سعید بازگیر-استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه تهران پرویز ضیائیان-استادیار گروه جغرافیای دانشگاه تربیت معلم پذیرش مقاله:1388/8/30\تأیید نهایی:1390/2/22 چکیده {IBاین مطالعه،به منظور مدلسازی آماری و پیشبینی عملکرد محصول گندم دیم در استان کردستان،برمبنای شاخصهای هواشناسی کشاورزی و پارامترهای اقلیمی انجام شده است.
در این زمینه،مطالعات فراوانیبرای ایجاد ارتباط رگرسیونی بین شاخصهای هواشناسی کشاورزی و مراحل مختلف رشد محصول انجام شده است )6891,lawhdaD dna iniaS( .
مدلهای ارائه شده و بررسی متغیرهای مستقل با توجه به جدول 2 ملاحظه میشود که متغیرهای مستقل برای پیشبینی عملکرد گندم دیم در شهرستان سقز عبارتانداز،مجموع کمبود فشار بخار آب،مجموع تبخیر و تعرق و بیشترین دمای ثبت شده در مرحلهی زایشی فصل رشد.
متغیرهای مستقل برای پیشبینی عملکرد گندم دیم در شهرستان قروه شامل:رطوبت نسبی و میانگین حد اکثردمای روزانه در مرحلهی زایشی است و این دو متغیر مستقل با میزان عملکرد محصول رابطهی مستقیم دارند.
مدلهای ارائه شده با دادههای کل فصل رشد برای شهرستانهای سنندج و دیواندره،حساس بودن عملکرد گندم دیم به میزان بارش و دما را در این مناطق به خوبی نشان میدهد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) بحث و نتیجهگیری بررسی مناسبترین مدلهای رگرسیونی استخراج شده در این مطالعه و مقایسهی آن با مطالعات قبلی نشانمیدهد که با ترکیب پارامترهای اقلیمشناسی و شاخصهای هواشناسی کشاورزی و ورود آنها به صورت گامبهگام درمدلهای رگرسیون خطی،میتوان درصد بالاتری از تغییرات عملکرد گندم دیم را در منطقهی مورد مطالعه پیشبینیکرد."