خلاصة:
در ادبیات بازرگانی امروز دنیا، بازاریابی به معنی کلیه تلاشهایی است که یک کارآفرین اقتصادی برای طراحی، تولید، توزیع یا فروش کالا و خدمت به مصرف کننده نهایی و جلب رضایت او متحمل میشود. امروزه در کنار فروش و عرضه کالاهای سنتی و مواد طبیعی و مصرفی، کالاها و خدمات فرهنگی نیز جایگاه اقتصادی ویژهای دارند و ناشران به عنوان تولیدکنندگان یکی از شاخصترین اقلام فرهنگی یعنی کتاب، به استفاده از روشهای بازاریابی نیاز دارند. بازاریابی از دو نظام کلی پیروی میکند: محصولگرا<FootNote No="158" Text=" product Oriented."/> و بازارگرا<FootNote No="159" Text=" Market Oriented."/>. با توجه به تمرکز نظام بازارگرا بر مصرفکننده<FootNote No="160" Text=" Consumer."/> و نیازهای او و خصوصیات کتاب به عنوان یک کالای فرهنگی، استفاده از نظام بازارگرا برای بازاریابی کتاب توصیه میشود. بازاریابی کتاب به شیوههای گوناگونی قابل اجراست. برگزاری نمایشگاههای کتاب<FootNote No="161" Text=" Book Fairs."/>، نوآوری در اداره کتابفروشیها و استفاده از فناوریهای جدید برای فروش کتاب، آگهیهای تجاری، توزیع هدایای تبلیغاتی، انتشار دورهای فهرست انتشارات توسط ناشران، نقد و بررسی کتابها در مطبوعات، وبلاگها، کتابخانههای عمومی و سایر مراکز فرهنگی، توجه بیشتر به وضعیت ظاهری کتاب، برگزاری جشن رونمایی کتاب، چاپ پوستر، اقتباسهای ادبی و... از جمله روشها و فعالیتهایی است که به رونق بازاریابی کتاب در ایران کمک مینماید. بر اساس نمونههای موجود، اعمال برخی از این روشها در میان ناشران کودک، شایعتر از ناشران بزرگسال بوده است. در عین حال، بسیاری از ناشران ایرانی تمایلی به سرمایهگذاری و فعالیت گسترده در حوزه بازاریابی کتاب ندارند، زیرا هزینههای مترتب بر این نوع فعالیتها را بیشتر از میزان سودی که به تجارت آنها باز میگرداند، میدانند.
ملخص الجهاز:
"در این نظام، کالایی تولید میشود که قابل فروش باشد و در آن بررسیها و تحقیقات بازاریابی جزء ضروری و اصولی نظام است، از خلاقیت و نوآوری استقبال میشود، اعطای اعتبار به مشتریان، خدمت به خریدار تلقی شده و تبلیغات برای ارتباط با مصرفکننده و پیبردن به خواستها و نیازهای او و در نهایت فروش بیشتر است (بلوریان تهرانی، 1378، ص14).
اما واقعیت این است که بسیاری از ناشران، آگهیهای تبلیغاتی را برای بازاریابی چندان مفید نمیدانند، زیرا درج این آگهیها در نشریههای کثیرالانتشار، یا پخش آنها از شبکههای تلویزیونی و رادیویی هزینه بسیار زیادی در بر دارد، که سود حاصل از فروش کتابها نیز آن هزینه را در کوتاه مدت تأمین نخواهد کرد (همایی، 1383، ص410).
ارسال رایگان کتاب برای برخی صاحب نظران و مراکز فرهنگی مانند کتابخانه های عمومی این روش که معمولا توسط بسیاری از ناشران اعمال میشود، موجب میشود کتاب زودتر در میان جامعه مخاطب شناخته شود و موجبات نقد و بررسی و معرفی زودهنگام کتاب را نیز فراهم میکند.
برگزاری جشنهای رونمایی کتاب، پخش آگهیهای تبلیغاتی، توزیع کادوهای تبلیغاتی و وجود بنیادهای فعال در حوزه ادبیات کودک مانند شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، که پیوسته به بررسی یا انتشار کتاب کودک مشغولند، موجب شده این بخش از بازار نشر، از رونق بیشتری برخوردار باشد، هر چند این رونق لزوما دلیلی بر بهبود کیفیت کتابهای این گروه سنی نیست."