خلاصة:
صاحب نظرانی که هنرها و صنایع ایران را موضوع تحقیق قرار داده اند، از « انقلاب صنعتی» به عنوان فصل تغییر در نگاه انسان به امور مختلف مادی و فرهنگی نام برده اند؛ دورانی که در آن زمینه ی ظهور مجموعه ی گسترده ای از اختراعات، اکتشافات، ابداعات و ابتکارات فراهم آمد، و در نتیجه، حجم انبوهی از کالاهای تولیدی سرزمین های غربی روانه ی بازارهایی شد که تا آن زمان کالاهای مورد نیاز مردم را به روش سنتی تامین می نمودند. این که ظهور این پدیده تا چه میزان هنرها و صنایع ایران را تحت تاثیر قرار داده، پرسشی است که در پژوهش حاضر تلاش گردیده به اختصار بدان پاسخ گفته شود. نتایج مطالعات حاضر بر روی هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران، در دو مقطع زمانی مقدم و موخر بر انقلاب صنعتی روشن ساخت که در این ره گذر چند وضعیت کلی برای صنایع دستی ایران پیش آمد: گروهی از آن ها دچار استحاله گشتند و به طورکلی به صورت مدرن تولید شدند؛ دسته ای دیگر بیش از پیش درعرصه ی رقابت تاختند و پررونق و مقتدرانه به حرکت خود ادامه دادند؛ شماری به فراموشی سپرده شدند و از ادامه ی حیات باز ماندند؛ تعدادی با کم رونقی مواجه شدند؛ برخی نیز با حفظ اصالت و سنت، تغییراتی پذیرفتند و به بقای خود ادامه دادند
ملخص الجهاز:
"مطالعات تاریخ اسلامسال سوم/شمارهی /11زمستان 1390 نقش انقلاب صنعتی در تحولات صنایع دستی ایران دکتر حسن کریمیان{o1o} عبد الکریم عطار زاده{o2o} چکیده: {IBصاحبنظرانی که هنرها و صنایع ایران را موضوع تحقیق قرار دادهاند،از"انقلاب صنعتی"به عنوان فصل تغییر در نگاه انسان به امور مختلف مادی و فرهنگی نام بردهاند؛دورانی که در آن زمینهیظهور مجموعهی گستردهای از اختراعات،اکتشافات،ابداعات و ابتکارات فراهم آمد،و در نتیجه،حجمانبوهی از کالاهای تولید سرزمینهای غربی روانهی بازارهایی شد که تا آن زمان کالاهای مورد نیازمردم را به روش سنتی تأمین مینمودند.
نتایج مطالعات حاضر بر روی هنرهای سنتی و صنایع دستی ایران،در دو مقطع زمانی مقدم ومؤخر بر انقلاب صنعتی روشن ساخت که در این رهگذر چند وضعیت کلی برای صنایع دستی ایرانپیش آمد:گروهی از آنها دچار استحاله گشتند و به طور کلی به صورت مدرن تولید شدند؛دستهایدیگر پیش از پیش در عرصهی رقابت تاختند و پررونق و مقتدرانه به حرکت خود ادامه دادند؛شماریبه فراموشی سپرده شدند و از ادامهی حیات باز مانند؛تعدادی با کم رونقی مواجه شدند؛برخی نیز باحفظ اصالت و سنت،تغییراتی پذیرفتند و به بقای خود ادامه دادند.
مثلا نقاشی پشت شیشه،که به قولاتینگهاوزن و یارشاطر صنعتی دشوار است و ایرانیها از طریق نمونههای وارداتی از آلمان با آنآشنا شدند،{o2o}در دورهی قاجار به شدت مورد توجه قرار گرفت و چنان در بین دربار و اشرافو عموم مطرح شد که بعضی هنرهای دیگر،چون تراشه شیشه،را تحتالشعاع خود قرار دادو بخش وسیعی از نقاشی نقاشان ایرانی به آن اختصاص یافت(تصویر شمارهی 2).
o} (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجه هجوم محصولات صنعتی غرب در دورهی قاجار بر انبوه دستساختههای سنتی ایران،پساز چند دهه با جایگزین کردن نمونههای وارداتی،بسیاری از صنایعدستی ایران را از صحنهیزندگی و نیاز مردم خارج نمود."