خلاصة:
در این مقاله، رابطه میان دو مفهوم متداول در ادبیات امروزه مدیریت (ارزش های سازمانی و اخلاق سازمانی) بررسی شده است؛ مفاهیمی که گاه به جای یکدیگر به کار گرفته می شوند. هدف از انجام این تحقیق، شناسایی ویژگی ها، اشتراکات و افتراقات این دو مفهوم است. این پژوهش، از نوع تحلیل، اکتشافی و از حیث هدف کاربردی است. از حیث مصداقی، چهار نسبت میان این دو مفهوم متصور است که دو نسبت «تباین» و «تساوی» مردود و نسبت های «عموم و خصوص من وجه» و «عموم و خصوص مطلق» پذیرفتنی هستند. از حیث وجودی، اخلاق را می توان قرائت بسط یافته ارزش های سازمانی دانست. این بررسی نشان می دهد ارزش های سازمانی و اخلاق سازمانی در دامنه شمول و اثرگذاری، نقش و متولی ترویج و توسعه مشترک اند و در پایداری، نوع انتخاب و جهت رابطه از یکدیگر متمایز هستند.
The present paper has attended to two prevalent concepts in today's management literatureorganizational values and organizational ethics; two concepts that are used interchangeably. The aim of this study is clarifying the real for and against positions regarding these two concepts. The study is an exploratory one and in terms of purpose, it is an applied study. In terms of equivalent, there are four relations between these two concepts from which those of "contrast" and "equality" are rejected and those of " the state partly extending one another and partly not" and of "the state one absolutely extending the other" are acceptable. In terms of existence, ethics could be considered as the expanded recitation of the organizational values. This analysis indicates that the organizational values and organizational ethics are common in scope and impact; function; responsibility for promotion and development and in sustainability; type of selection; and the direction of the relationship are distinct from each other.
ملخص الجهاز:
نسبت ارزشهای سازمان و اخلاق سازمانی از جهات گوناگون قابل بررسی است.
همانطور که ارزشها تعیینکننده محور و مبنای تصمیمگیریها، جهتگیریها و اولویتهای سازمان هستند، اخلاق سازمانی ـ به معنای رعایت حقوق محیط ـ نیز برای یک سازمان اخلاقی، مبنای تصمیمگیری است.
سازمان با معرفی و ترویج ارزشهای سازمانی در واقع مدعی مجموعه رفتارهایی است که اگر غیر آن عمل کنیم، غیر اخلاقی رفتار کردهایم.
برای بررسی جایگاه اخلاق سازمانی در بیانیه ارزشهای سازمانی و نحوه شکلگیری رابطه میان این دو مفهوم در این مقاله، جدول زیر آماده شده است.
جدول (3): جایگاه اخلاق سازمانی در بیانیه ارزشهای سازمانی تعدادی از شرکتهای گروه مپنا ردیف نام شرکت اشاره به اخلاق سازمانی / حرفهای در بیانیه ارزش مستقیم غیرمستقیم (با ذکر مصداق) 1 بهرهبرداری و تعمیراتی مپنا ـ التزام عملی به رعایت حقوق ذینفعان (کارکنان، سهامداران، مشتریان، تأمینکنندگان و جامعه) 2 پارس ـ ـ صداقت و امانتداری ـ ایمنی و رعایت مسئولیتهای اجتماعی 3 توسعه 1 ـ مسئولیتپذیری و پاسخگویی دقیق در زمان مناسب 4 توسعه 2 1 ـ رفتار حرفهای (مسئولانه، صادقانه) 5 توسعه 3 2 ـ مسئولیتپذیری 6 توگا 3 ـ مسئولیتپذیری / تعهد نسبت به جامعه 7 ساخت تجهیزات سپاهان 4 ـ ـ 8 لوکوموتیو مپنا 5 ـ ـ 9 مپنا مرکزی 6 اخلاق کسبوکار ـ 10 مپنابویلر 7 رعایت اصول اخلاقی و اجتماعی صداقت و امانتداری 11 مکو 8 ـ ـ 12 موننکو 9 ـ پایبندی به مسئولیتهای اجتماعی سازمان 13 نیرپارس 10 درستی، صداقت و اخلاق حرفهای ـ www.