خلاصة:
دیر زمانی نیست که استقبال فزاینده¬ای را از ادبیات تطبیقی در ایران شاهد هستیم. این استقبال گرچه ممکن است از برخی جهات اتّفاقی فرخنده به شمار آید اما نیک که بنگریم چندان خوشایند نیست. متاسفانه در کشور ما روی¬آوردن به ادبیات تطبیقی بدون درک صحیح مبانی و چارچوب¬های نظری آن این رشته را با بحرانی جدی رو¬به¬رو کرده¬است. بدفهمی¬هایی که واژه «تطبیقی» ایجاد کرده باعث شده است که گاه این رشته صرفا به عنوان یکی از «دانش¬های تطبیقی» از جمله فلسفه تطبیقی، زبان¬شناسی تطبیقی و... شناخته شود. از سوی دیگر به دلیل ناآشنایی با مکاتب گوناگون این رشته و در نظرگرفتن آن صرفا به عنوان مقایسه دو ادبیات ملی، «پژوهش¬هایی زیر چتر نام ادبیات تطبیقی انجام گرفته که هیچ¬گونه قرابت و سنخیتی با ماهیت آن ندارد» (انوشیروانی 1389:36). نوشتار پیش¬رو به بررسی مقاله «بررسی تطبیقی شعر و اندیشه تی. اس. الیوت و احمد شاملو بر اساس مولفه های مدرنیته» به قلم حسن اکبری بیرق و نرگس سنایی که در شماره 4 (پیاپی 12) نشریه پژوهش¬های زبان و ادبیات تطبیقی چاپ شده است، می¬پردازد.
ملخص الجهاز:
روی آوردن به ادبیات تطبیقی بدون درک صحیح مبانی و چارچوبهای نظری آن، این رشته را با بحرانی جدی روبهرو کرده است.
در کشور ما روی آوردن به ادبیات تطبیقی بدون درک صحیح مبانی و چارچوبهای نظری آن، این رشته را با بحرانی جدی روبهرو کرده است.
الیوت و احمد شاملو براساس مؤلفههای مدرنیته» به قلم حسن اکبری بیرق و نرگس سنایی را نقد و بررسی کرده است.
نویسندگان مقاله دو شاعر را که بهلحاظ اندیشه، عمل و شناخت و انتظارات از ماهیت و هدف شعر، تفاوتهای اساسی با هم دارند، در زمینة مشترکی با عنوان «مدرنیسم» قرار داده و با فرض اینکه دو شاعر مورد بررسی در شرایط اجتماعی و سیاسی یکسانی زیستهاند، به این نتیجه رسیدهاند که «شرایط زیستی مشابه همواره میتواند آثار ادبی همگونی پدید آورد.
4. مفاهیم مورد مقایسه نویسندگان سپس به سراغ مفاهیم و مضامین مشترک رفته و با بررسی چند نمونه از مؤلفههای مدرنیته در شعر دو شاعر نتیجه گرفتهاند که «شرایط زیستی مشابه همواره میتواند آثار ادبی همگونی پدید آورد.
در شعر مدرن فراوان یافت میشود، سؤال اینجاست که آیا صرف برشمردن چنین مضامینی در آثار دو شاعر برای بهدست آوردن این نتیجه که «شرایط زیستی مشابه همواره میتواند آثار ادبی همگونی پدید آورد» کافی است.
بهباور پورنامداریان، حتی کانون تأثر عاطفی شعر شاملو نیز دفاع از همین عقیدۀ تعهد هنری و تأکیدی بر بیهودن بودن زیبایی و هنری است «که در خدمت مردم و حقایق سیاسی و اجتماعی و انسانی نباشد.