Abstract:
امنیت اقتصادی چهره جدید و مهم امنیت در دنیای معاصر است که در همه سطوح فردی، اجتماعی و ملی توجه نظریه پردازان حوزه «امنیت» را به خود جلب کرده است. این وجه از امنیت گرچه در تاریخ زندگی اقتصادی بشر همیشه به نوعی وجود داشته، در بستر «جهانی شدن» ابعاد و ویژگی هایی تازه یافته که اهمیت آن را تا رتبه اول میان سایر ابعاد ارتقا داده است. با آنکه مباحث مرتبط با امنیت اقتصادی از جنبه های مختلف مورد مطالعه اندیشمندان در رشته های اقتصاد، جامعه شناسی اقتصادی و روابط بین الملل قرار گرفته است. هنوز منزلت آن در ادبیات اقتصادی کشور ما چندان شناخته شده نیست. در این مقاله سوال محوری چیستی امنیت اقتصادی، شاخص ها و تبعات فقدان آن است و ضمن پرداختن به سابقه تاریخی موضوع، مفاهیم، شاخص ها و رویکردهای امنیت اقتصادی و آثار و تبعات ناامنی اقتصادی مورد بحث واقع شده است. در بخش پایانی مقاله ظرفیت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برای ارتقای امنیت اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته و شاخص های متنوع آن در سند مذکور شناسایی و دسته بندی شده است
Economic security is a new and major face of security in the contemporary world which has attracted attention of security theorists towards itself at all of individual، social and national levels. Although this aspect of security always had been considered in the history of human economic life، but it has acquired new dimensions and features in the context of globalization which has promoted its importance to first rank among other aspects. Despite topics related with economic security is studied
from various aspects via thinkers in the fields of economics، economic sociology and international relations، yet its status isn’t known in economic literature of our country. The central question of article is “nature of economic security، indicators and consequences of its absence”، and while I address to historical background of issue، concepts، economic security indicators and approaches and impacts of
economic insecurity. The article’s final part examines capacity of Constitution of Islamic Republic of Iran for promoting economic security and its various indicators in the document have been identified and categorized.
Machine summary:
"درحالیکه بهظور سنتی امنیت اقتصادی دو عنصر اصلی-یکی استفاده از امکانات اقتصادی به عنوان یک اهرم،و دیگری،بنیان اقتصادی قدرت نظامی-داشته است،افزایش وابستگی متقابل اقتصادی و سیاسی شدن فزاینده موضوعات اقتصادی باعث ایجاد آسیبپذیری بیشتر دولتهای ملی شده است،زیرا این واحدها بیش از هر زمانی در گذشته برای تأمین نیازمندیهای زندگی روزمره به یکدیگر وابستهاند(ماندل،1387:81).
درحالی که زمانی قدرت اقتصادی فقط به عنوان مبنایی برای تقویت قدرت نظامی محسوب میشد،در چارچوب درحال تحول امروزی درباره امنیت اقتصادی تأکید اصلی بر قابلیت رقابت اقتصادی و موفقیت در بازارهای بینالمللی است و ازجمله تعاریف پذیرفته شده عمومی امنیت اقتصادی این است:مقدار کالاها و خدمات تولیدی یک کشور تحت شرایط آزاد و عادی بازار که قابل عرضه در بازارهای بینالمللی باشد و همزمان درآمد واقعی شهروندان را نیز افزایش دهد.
این نیازها چگونه با ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و سطح توسعه اقتصادی تغییر میکنند؟ همچنین سؤال مهم آن است که رابطه میان روش تأمین مالی برنامههای تأمین اجتماعی و آثار آنها بر انگیزههای پسانداز،سرمایهگذاری و کار چگونه است؟مطلوب آن است که در صورت امکان،برنامههای تأمین اجتماعی،انجام کار همراه با بهرهوری اقتصادی و اجتماعی را تشویق کنند،کسب مهارتها و قابلیتهای مددجویان را تسهیل بخشند و برای جامعه و اقتصاد به صورت بالقوه مفید باشند )31.
تلاشهای اقتصادی برای حمایت از صنایع داخلی به این امید که شرکتهای محلی پیش از روبهرو شدن با رقابت شدید و مستقیم خارجی،پیشرفت کنند،و قبول این خطر که اگر آثار منفی این سیاستهای حمایتی بسیار شدید باشد یا این شرکتها نتوانند خود را به سطح جهانی برسانند،اقتصاد کشور به صورت منزوی و فاقد کارآیی در میآید که متکی به تکنولوژیهای قدیمی است و با آخرین روشهای موجود فاصله دارد."