Abstract:
در حوزه علوم انسانی واژهها کلید فهم میباشند. در اولین قدم کار علمی با کلمات روبه رو شده و توسط آنهاست که مفاهمه علمی شکل میگیرد. برداشتهای مختلف از مفهوم واژهها گاهی اشتباهات جبران ناپذیری را در بردارند. قبل از ورود به هر بحث علمی باید تعریف واحدی اتخاذ نمود تا به نتیجه واحدی رسید یا به تحلیل جامعی دست یافت تا درک کاملی حول موضوع شکل بگیرد. برای مفاهمه و توسعه یا تطبیق درست بحث نیاز به واژهشناسی دقیقی میباشد. در این مقاله با مشورت اساتید و مطالعات کتابخانهای سعی شده در مورد برخی واژههای مرتبط با برنامهریزی تعاریف مختلف آورده شود. به واژههایی از قبیل سیاستگذاری، استراتژی و راهبرد، و خود لفظ برنامهریزی در این مختصر پرداخته شده است. یافتههای این مقاله در یافتن راه درست و ارتباط دادن بعضی مباحث و فهم صحیح برخی واژهها کمک قابل توجهی خواهد کرد.
Machine summary:
"نظر استاد گایینی این بود که کتاب آقای الوانی مناسب است چون مطلب را هضم کردهاند و بعد کتاب را نوشتهاند، برخلاف بعضی کتابها که مطالب زیادی دارد اما فقط جمعآوری کردهاند و برخی کتابها نیز بین جمعآوری و هضم مطالب و بعد، نگارش میباشد.
«لیدل هارت» نخستین کسی بود که تلاش کرد معنای راهبرد را از دایره صرف تدبیر میدان نبرد و امور مربوط به جنگ خارج و گستره مفهومی آن را فراختر نماید و تعریف این واژه را به امور سیاسی و کشورداری نیز مرتبط کند.
بنابراین این مکتب نیز اصالت را به مدیریت راهبردی برای تعیین جایگاه میدهد و راهبرد را در راه آن به کار میگیرد.
مکاتبی که ماهیت تجویزی دارند به این نکته میپردازند که راهبردها چگونه باید تدوین شوند، مکاتب توصیفی چگونگی شکلگیری راهبردها و نحوه عمل کردن آنها را بررسی میکند و مکتب ترکیبی که مفهوم تغییر در سازمان را در بردارد، ترکیبی از مکاتب دیگر است.
2- در برنامهریزی بلند مدت فرض بر این است که مانع مهمی برای رسیدن به اهداف ترسیمشده وجود ندارد و نقش رقبا و محیط کمرنگ در نظر گرفته میشود در حالیکه ممکن است محیط سازمان را مجبور کند که تغییر هدف بدهد.
جمعبندی و نتیجهگیری از تعاریف سه واژه سیاستگذاری، راهبرد و استراتژی، و برنامهریزی و با عنایت به بررسی انجام شده در این زمینه، قدر مسلم این است که راهبرد و استراتژی مترادف هستند، سیاستگذاری بیشتر در مدیریت دولتی کاربرد دارد و در سطح مدیران عالی است، اما هنوز برای واضح شدن جایگاه آن نیاز به تأمل بیشتری است."