Abstract:
مقاله سعی میدارد اهم مبانی تفسیر تربیتی قرآن کریم را بیان دارد، زیرا نمیتوان شروع به جمع آوری هیچ نوع تفسیری کرد مگر بعد از تعیین مبانی که بر آن تکیه دارد، بدین جهت در آغاز به تعریف مبانی از جهت لغوی و اصطلاح پرداخته شد و سپس انواع مبانی را ذکر کردیم سپس تلاش کردیم تعریف تفسیر تربیتی را از خلال دقت در عناصرش استخراج کنیم، و در ادامه سعی برای جمع مبانی کلی تفسیر در کنار مبانی تربیت اسلامی و تطبیق آنها با یکدیگر در قرآن کردیم. و سپس صورت های ممکن برای استخراج مبانی خاص به تفسیر تربیتی را بیان و آنچه از آن شواهد قرآنی که ممکن شد را یاد کردیم.بر هر مفسری لازم است که قبل از پرداختن به تفسیر آیات قرآن برای خودش ابزار، قوانین و روشها را در نظر بیگرد تا با تکیه به آنها مراد استعمالی و مراد جدی خداوند از آیات قرآن را بدست آورد.این قوانین به دلیل تفاوت توانائیها علمی هر مفسر، داشتههای اعتقادی، فرهنگی و امثال آن متفاوت و گوناگون هستند.قضایای کلی در فرایند کشف معانی آیات قرآن کریم، به کار گرفته میشوند، قواعد تفسیر نامیده میشوند.این مقاله ضمن ارائه تعریف از قواعد تفسیر تربیتی وتفاوت این قواعد با قواعد تفسیر خاص و همچنین فرق آنها را با اصول و قواعد علم تربیت بررسی میکند.و آنگاه پژوهشگر نمونهای از قواعد تفسیر را که میتوانند به عنوان قواعد تفسیر تربیتی میآورد.بحث تربیتی از بحثهای پراهمیت است که تأثیرات زیادی بر فرد و خانواده و جامعه دارد، از اینرو مکاتب فلسفی گوناگون بشری مانند مکتب سرمایهدار یا مارکسیسم یا براگماتیسم یا ایدالیسم یا اگزیستانسالیسم در ارائه نظریها و تئوریها تربیتی از همه دیگر سبقت میگرفتند. ما معتقدیم که مکتب اسلام بر همه رهیافتهای مختلف بشری برتری دارد، لذا در این مقاله سعی ما بر این شد که ویژگیها و روشهای نظام تربیتی در قرآن از طریق ارائه و بررسی برخی آیات قرآن کریم روشن سازیم، از جمله این ویژگیها میتوان از الهی بودن مبدأ وسرانجام جهان، همه جانبه نگری، ثبات و پایداری، تعادل و توازن، به عنوان ویژگیها نظام تربیتی در قرآن یاد کرد. هم چنین در این مقاله به استقراء کردن روشها تربیتی در قرآن پرداخته شده که مهمترین این روشها عبارتند از: روش الگو سازی، روش وعظ و ارشاد، روش داستانگویی روش همانندسازی (اشباه و نظایر) و روشهای دیگر قرآنی علاوه بر این چگونگی تطبیق این روشها در قرآن بیان شده است.
Machine summary:
الاصطلاحات الرئیسیة: التفسیر، القرآن، التربیة، المنهج، التفسیر التربوی مجال التفسیر التربوی غلام حسین ناطقی طالب دکتوراه فی قسم القرآن والعلوم التربویة جامعة المصطفی( العالمیة الخلاصة القرآن الکریم هو کتاب الله الخالد وبحر عمیق لا حد له، وقد بحثه العلماء من زوایا متعددة مفسرین لآیاته الکریمة، وبالالتفات إلی الکم الهائل من الأبحاث والدراسات یمکن القول أنه لم یحظ کتاب غیر القرآن بالتفسیر والتحلیل والاهتمام.
منهج التفسیر التربوی للقرآن محمد إحسانی طالب دکتوراه فی قسم القرآن والعلوم التربویة علی همت بناری عضو الهیئة التدریسیة فی جامعة المصطفی( العالمیة الخلاصة إن القرآن الکریم یعتبر أهم مصدر وسیلة للتعلیم والتربیة، فقد کان ولا زال یؤدی دوره التربوی الریادی منذ بدایة نزوله علی النبی الأکرم((وإلی الآن، فهو وعلی امتداد التاریخ یهدی أصحاب القلوب النیرة المستعدة للوصول إلی الکمال الروحی والمعنوی.