Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی، تبیین و چگونگی تفسیر مدیریتی قرآن کریم صورت گرفته است. تفسیر مدیریت قرآن نوعی تفسیر علمی است که ساز و کار مناسب خود را دارد و از مبانی، ضوابط، ابزارها، منابع و موانع عام و خاصی پیروی می کند. این پژوهش از روش تلفیقی بهره برده و با رویکردی اعتدالی و منصفانه به موضوع نگریسته و در پایان روشن ساخته که تفسیر مدیریتی قرآن کریم امکان پذیر، جایز و لازم است؛ اما باید همچون سایر تفاسیر، روشمند و ضابطه مند باشد.
Machine summary:
مدیریت اسلامی: مدیریت علمی که تعریفش گذشت برای دنیایی مفید است که پیشرفت، کار و تولید بیشتر و مسائلی از این قبیل ـ با نگاه سكولاريستي ـ برای آنها از هر چیز مهمتر باشد و انسانها را ـ در اشکال مختلف مدیریت ـ فقط بدین منظور در اختیار بگيرند و رهبری کنند، ولی مدیریت در اسلام را این گونه باید تعریف کرد: «هنر و علم اداره يك مجموعه با به کارگیری صحیح افراد و امکانات براي رسيدن به اهداف سازمانی؛ به نحوی که با موازین شرع مغایرت نداشته باشد».
با این نگاه مدیریت اسلامی و شرح و بسط آن به صورت پراکنده به زمان شخص پیامبر باز میگردد، زیرا لفظ تدبیر و واژگان مرتبط با آن همچون امرة (فرماندهی و حکمرانی) قدرة (چیرگی بر نیروهای تحت فرمان) سیاسة (فن رهبری مردم) سیادة (سروری) و رعایة (مراقبت از خود و دیگران ، شدت حفظ و مدارا و تحمل و مهربانی با زیردستان) و شرح و توضیح آنها و مسائل مرتبط به آنها در قرآن و احادیث پيامبر( و اهل بيت( زیاد آمده است (همان، 36 ـ 46).
قرار است که قرآن هدایتگر او باشد، نه او هدایتگر قرآن؛ مگر این که یقین داشته باشد فلان مطلب مدیریتی قطعی و ثابت شده است که در آن صورت میتواند بر اساس آن، آیه را تفسیر کند.
به صورت استخراج همه مسائل و جزئیات علم مدیریت از قرآن: روشن است که این روش غلط است، زیرا قرآن کتاب هدایت است؛ نه کتاب علمی.