Abstract:
به منظور کشف و درک عوامل ایجادکننده احساس اجحاف در میان کارمندان دولت به طرح تحقیقی حاضر پرداخته شد. به سبب حساسیت و ناشناخته بودن موضوع و این که به نظر می رسید گرد آوری اطلاعات درخور اعتماد به صورت تحقیق سنتی و کمی امکان پذیر نباشد تحقیق به روش کیفی انجام شد. به این ترتیب، روش نمونه گیری، از کارمندان دولت در سطح تهران، مفهومی و شیوه گرد آوری اطلاعات عمدتا مصاحبه و تا حدی مشاهده بود. پس از تجزیه و تحلیل و مقوله بندی و مفهوم پردازی های لازم نتایجی بدین شرح به د ست آمد. مشخص شد که عوامل ایجادکننده احساس اجحاف یا آگاهانه و عمدی است، که در آن عالما و عامدا در حق افراد در سازمان اجحاف می شود، و یا ناآگاهانه و غیر عمدی است که آن عوامل به چهار دسته اند: 1. عوامل ناشی از ناهوشمندی سیستم که مواردی را شامل می شود که سیستم حساسیت کافی نسبت به تنوع شرایط ندارد و خود به دو گونه تقسیم می شود: الف) انعطاف ناپذیری بیش از حد؛ ب) انعطاف پذیری قوانین؛ 2. شرایط تبعیض آمیز ناخواسته که مواردی را شامل می شود که تبعیض هایی به دلایل شرایط کاری یا شرایط ساختاری رخ می دهند که الزاما عمدی نیست؛ 3. اجرای نامنظم قوانین و اعمال ملاحظات که مواردی را شامل می شود که به دلیل انسجام نداشتن در اعمال و اجرای قوانین رخ می دهند این مورد گاهی برای کمک و یا از روی خیر خواهی انجام می شود؛ و 4. رفتار ها و گفتار های غیر مسئولانه مدیران که مواردی را شامل می شود که مدیران ناخواسته و نادانسته کارهایی می کنند یا حرف هایی می زنند که توقع ایجاد می کند، ولی نمی توانند آن ها را بر آورد کنند
Machine summary:
" ﺟﺎﻣﻌﻪﭘﮋوﻫﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎرة دوم، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 1931 821 ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف در ﻣﻴﺎن ﻛﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﻪ رﻏﻢ ﺳﺎدﮔﻲاش، اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدی در اﻳﺠﺎد اﻧﮕﻴﺰه و ﻛﺎراﻳﻲ ﻛﺎرﻛﻨﺎن دارد و ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎی ﺗﺒﺎدل اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﻨﺨﻴﺖ دارد ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ اﻓﺮاد ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ در رواﺑﻂ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ و اﻃﺮاﻓﻴﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده را ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺿﺮر را ﺑﻜﻨﻨﺪ.
ﺑﺮای ﻣﺜﺎل: - آﻳﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ رﺋﻴﺲ ﺑﻪ دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻓﻼن ﻟﻄﻒ را ﻛﺮد واﻗﻌﺎ آن را دﻳﺪهای ﻳﺎ ﻓﻘﻂ ﺷﻨﻴﺪهای؟ - ﺗﻮ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ در ﻣﻮرد ﺗﺮﻓﻴﻊ ﺑﻪ ﺗﻮ اﺟﺤﺎف ﺷﺪه اﺳﺖ آﻳﺎ واﻗﻌﺎ ﺗﺮﻓﻴﻊ ﺣـﻖ ﻗـﺎﻧﻮﻧﻲ ﺗﻮ ﺑﻮد و آن را ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺪادﻧﺪ ﻳﺎ اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻮ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﻲ اﻳﻦ ﻃـﻮر ﺑـﻮد؟ ﺑـﺮای ﮔﻔﺘـﺔ ﺧـﻮدت ﻣﺪرک داری؟ - وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻲ رﺋﻴﺲ ﻣﺴﺌﻮل اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ آﻳﺎ ﻣﻄﻤـﺌﻦ ﻫﺴـﺘﻲ ﻛـﻪ رﺋـﻴﺲ از اﻳـﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺒﺮ داﺷﺖ؟ ﺟﺎﻣﻌﻪﭘﮋوﻫﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎرة دوم، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 1931 831 ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف در ﻣﻴﺎن ﻛﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺳﺆاﻻت و ﺳﺆاﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﺷﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻤـﻖ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﺮوﻳﻢ و ﻫـﻢ ﺻﺤﻴﺢﺗﺮﻳﻦ ﺟﻮابﻫﺎ را درﻳﺎﺑﻴﻢ.
2 زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻏﻴﺮ ﻋﻤﺪی و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﺔ اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف ﺷﺮاﻳﻂ اﻳﺠﺎدﻛﻨﻨﺪة اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف، ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﺔ دادهﻫﺎ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن داد، ﺣﺎﻛﻲ از اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف ﻓﺮاوان و ﻣﺘﻨﻮع ﻣﻲﺷـﻮد، اﻣـﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪﭘﮋوﻫﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺳﺎل ﺳﻮم، ﺷﻤﺎرة دوم، ﭘﺎﻳﻴﺰ و زﻣﺴﺘﺎن 1931 451 ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی اﺣﺴﺎس اﺟﺤﺎف در ﻣﻴﺎن ﻛﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺻﺮﻳﺢ ﺑﻪ اﺟﺤـﺎف و ﺗﺒﻌـﻴﺾ ﻣﺮﺑـﻮط ﻣﻲﺷﻮد، زﻳﺮا ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺟﺤﺎﻓﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻏﻴﺮ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ."