Abstract:
بررسی سیر موضوعی پایان نامه های رشته ی جغرافیا و برنامه ریـزی روسـتایی در یـک دوره ی زمانی مشخص ، تصویری از فعالیت های پژوهشی دانشجویان این رشته را ترسیی کنـد. بـا توجه به اهمیت پایان نامه ها و هزینه ، زمان و انرژی زیادی که صرف تهیه ی آنها می شود؛ آگاهی از محتوا و شناسایی گرایش های موضوعی آنها ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر از نـوع توصیفی ـ تحلیلی و روش انجام آن تحلیل محتوایی است . جامعه ی آمـاری پـژوهش را تعـداد ٢٠٦ پایان نامه / رساله ی دانشجویان رشته ی جغرافیا و برنامه ریـزی روسـتایی سـه دانشـگاه شهید بهشتی ، تربیت مدرس و تهران که بین سـال هـای ١٣٨٨- ١٣٧٩ دفـاع شـده بودنـد، تشکیل می دهند. با استفاده از نظرات استادان و صاحب نظران این رشته ، مبنای تعیین موضـوع پایان نامه ها، شاخص های توسعه ی پایدار در نظر گرفته شد و پایان نامـه هـا بـه پـنج طبقـه ی موضوعی کلی و ٢٢ زیرگروه موضوعی تقسیم شدند. با استفاده از چک لیست کنترل ، اطلاعـات مندرج در صفحات آغازین پایان نامه / رساله ها (١٥ صفحه اول ) جمع آوری شد. ایـن اطلاعـات کدگذاری و وارد نرم افزار ١٦ .SPSS شد و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش حـاکی از آن اسـت کـه پایـان نامـه / رسـاله هـای دانشجویان بیشتر به موضوعات اقتصـادی و کمتـر بـه موضـوعات زیسـت محیطـی گـرایش داشته اند. نتایج این مطالعه نشان می دهـد کـه از بـین موضـوعات پـنج گانـه در گـرایش بـه موضوعات کالبدی ـ فضایی و نهادی ـ مدیریتی بین دانشگاه های مورد مطالعه تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش بیانگر آن است که علوم کشاورزی و منابع طبیعی ، علوم اجتماعی و علوم اقتصادی ، به ترتیب بیشترین تاثیر را بر پایان نامه / رساله های رشته ی جغرافیا و برنامه ریزی روستایی داشته اند.
Machine summary:
همچنين يافته هاي پژوهش بيانگر آن است که علوم کشاورزي و منابع طبيعي ، علوم اجتماعي و علوم اقتصادي ، به ترتيب بيشترين تأثير را بر پايان نامه / رساله هاي رشته ي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي داشته اند.
حال با توجه به مواردي که گفته شد و نظر به اهميت مطالعات علمي ، به ويژه پايـان نامـه هـا و تـأثير آنهـا بـر رونـد تحولات هر رشته ، به نظر مي رسد نگاهي دقيق تر به سير گرايش موضوعات پايان نامه هـاي دانشـجويان رشـته جغرافيـا و برنامه ريزي روستايي که طي سال هاي قبل به انجام رسيده است خالي از فايده نباشد.
درنهايت در سال هاي ١٣٨٧ و ١٣٨٨ موضوعات اقتصادي مرتبط با زير گروه موضوعي بخش خدمات ، بيشترين سهم از پايان نامه / رساله هاي رشته ي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي را داشته اند.
بر اساس اطلاعات مندرج در اين جدول ، پايان نامه / رساله هاي رشته جغرافيا و برنامه ريزي روستايي در سـال ١٣٧٩ بيشتر متأثر از علوم کشاورزي و منابع طبيعي بوده است .
در سال هاي ١٣٨٧ و ١٣٨٨ موضوعات اقتصادي مرتبط بـا زيرگروه موضوعي بخش خدمات ، بيشترين سهم از پايان نامه / رساله هاي رشته ي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي را به خود اختصاص داده است .
در اين راستا، محقق ضمن انجام پژوهشي ١ به بررسي مهم ترين عوامل مؤثر بر انتخاب موضـوع پايان نامه / رساله هاي دانشجويان رشته ي جغرافيا و برنامه ريزي روستايي در سه دانشگاه مورد مطالعه پرداخته است .