Abstract:
از آنجا که فهم صحیح و دقیق علوم و فنون در هر تمدنی مستلزم اطلاع از مبانی وشالوده های اصلی آن تمدن است، برای فهم علومی که در دامن تمدن اسلامی بالیده اند نیز باید در اصل و اساس این تمدن مداقه و توجه کنیم.تمدن اسلامی بر مبنای وحی و عقل، و در قالب زبان عربی پدید آمد و نزد مسلمانان شناخت طبیعت، به منزله ی کارگاه صنع الهی، برای معرفت حق ضروری بود.به همین دلیل، آن ها در همه ی عرصه های تاریخ طبیعی به مطالعه و تحقیق پرداختند؛ از جمله در علم الحیوان(جانورشناسی) تحقیقات ممتعی کردند و تالیفات مهم و شایسته ی اعتنایی پدید آوردند که در این مقاله به آن ها پرداخته شده است.
Machine summary:
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا سال بیستم ، دوره جدید، شماره ٥، پیاپی ٨٤، بهار و تابستان ١٣٨٩ علم الحیوان در تاریخ علوم طبیعی مسلمانان 1 زهرا الهویی نظری تاریخ دریافت :٩١/٢/١ تاریخ تصویب :٩١/٩/١١ چکیده از آنجا که فهم صحیح و دقیق علوم و فنون در هـر تمـدنی مسـتلزم اطـلاع از مبانی و شالوده های اصلی آن تمـدن اسـت ، بـرای فهـم علـومی کـه در دامـن تمدن اسلامی بالیده اند نیز بایـد در اصـل و اسـاس ایـن تمـدن مداقـه و توجـه کنیم .
کتاب های تـاریخ طبیعـی اسـلامی از لحـاظ محتـوا گوناگون است : در بعضی بر توصـیف طبیعـت تأکیـد شـده اسـت ، بعضـی دیگـر جنبـه ی نمـادی و اسطوره ای دارد، و در برخی دیگر، جنبه های جهان شناختی و فلسـفی مـورد نظـر اسـت ، امـا همـه ی آن ها در این دو اشتراک دارند: رابطه ی میان اشکال طبیعی و نفوس یـا ارواح تدبیرکننـده ی موالیـد سه گانه و نیز نقشی که اجزای طبیعت در رهنمونی انسان به ماوراءالطبیعـه و معنویـت و اخـلاق ایفـا میکنند (آرام ، ١٣٦٦: ٦١ و ٦٢).
. مناظرات و منازعات میان انسان و حیوان که در رسائل اخوان الصفا و نیز کتاب الحیوان جـاحظ بـه شکل حکایت به طور مفصل آمده است ، به منظور نمایاندن این عظمت تدوین شـده اسـت .
دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی تاریخ نگری و تاریخ نگاری دانشگاه الزهرا / ٤٣ دوره کتاب المستظرف نوشته ی بهاءالدین محمد ابشیهی (٨٥٠ ه ) است کـه بخشـی را بـه حیوانـات اختصاص داده است .