Abstract:
مساله شناخت قلمرو اقلیمی و تغییرات آن درکواترنر برای ژئومورفولوژیست ها اهمیت به سزایی دارد. زیرا این تغییرات از عوامل اصلی شکل زایی کنونی زمین است؛ به طوری که سبب تغییراتی در حوزه عملکرد سیستم های شکل زا، سطح کرایوسفر، ارتفاع مرز برف دائمی، زبانه های یخچالی، مرز رویش و نظام های هیدرولوژیکی شده است. امروزه طراحی برنامه های توسعه و پیشرفت، بهره برداری صحیح از منابع، حفظ محیط زیست، کاهش میزان خسارات ناشی از مخاطرات طبیعی و بسیاری از مسائل حیاتی، بدون انجام این مطالعات مشکلاتی در پی خواهد داشت. تغییرات اقلیمی، به ویژه در فاز اقل(1) کواترنر، تاثیر قابل توجهی بر رفتار رودخانه ای، حجم و ذخیره منابع آبی و کانون-های یخ ساز این منطقه داشته است. از آنجایی که پارامترهای اقلیمی دما و بارش به تغییر اقلیم حساس می باشند، بررسی روند زمانی و شواهد یخچالی در چنین متغیرهایی یکی از شاخص ترین ابزارها در بازسازی الگوی تغییرات اقلیمی و سیستم های مورفوژنتیک منطقه در فاز اقل کواترنر است. روش های مورد استفاده در این تحقیق، میدانی، کمی آماری و کتابخانه ای است. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های فرمیک روی نقشه های توپوگرافی 1:50000، مدل ارتفاعی رقومی Dem و نرم افزارهای Global Mapper،Surfer استفاده شده است. در این پژوهش، با استفاده از روش های ذکر شده آثار سیرک های یخچالی و خط برف دائمی در فاز اقل کواترنر به روش رایت تعیین شد. سپس نقشه های هم دما و هم بارش کنونی ترسیم و با ایجاد رابطه خطی، شرایط برودتی و رطوبتی منطقه در فاز اقل بازسازی شد. آنومالی های برودتی و رطوبتی منطقه در زمان حال و فاز اقل مشخص شد. با تحلیل میزان برف باری گذشته و زمان لازم برای حرکت زبانه یخی ارتفاع خط تعادل آب و یخ و مرز برف دائمی در منطقه شناسایی شد. در نهایت، سیستم های مورفوژنتیک منطقه در فاز اقل و فعلی بازسازی شد.
Machine summary:
این پژوهش در نظر دارد که با شناخت پارامترهای اصلی در تغییر اقلیم و تأثیر ایـن تغییـرات بـر سیستم های یخ ساز گذشته و همچنین سیستم های فرسایشی در شرایط کنونی و فاز اقل ، برآینـدی از وضعیت مورفوژنتیک گذشته و حال فراهم آورده و با بازسازی شرایط برودتی و رطوبتی ، همچنـین مورفوکلیماتیک، نحوه و میزان این تغییرات، دستور بهرهبرداری دقیق تری در برنامه ریزی آینـده، حـل مسایل و راهکارهایی مناسب ارائه دهد.
شکل ٣: نحوه توزیع سیرکها و خط برف دائمی در منطقة مطالعاتی تهیه و ترسیم : نگارندگان،١٣٩٠ ٤-٣- بررسی شرایط برودتی منطقه برای تخمین متوسط سالیانة دما و تهیة نقشة هم دمای منطقه با استفاده از متوسط دمای سـالیانه و ارتفاع هر ایستگاه از (جدول ٢) استفاده شده است .
شکل ٥: نقشة هم دمای منطقة مطالعاتی در فازاقل کواترنر (به تصویر صفحه مراجعه شود) تهیه و ترسیم : نگارندگان، ١٣٩٠ ٤-٥- آنومالی های (٣)حرارتی منطقه در حال و فاز اقل در منطقة مورد نظر پایین ترین ارتفاع ١٧٥٨/٤٢ متـر و بـالاترین ارتفـاع ٣٢٢٤/٩٢ متـر از سـطح دریا می باشد.
٤-٨- آنومالی (٤) رطوبتی منطقه در حال و فاز اقل با بررسی (شکل ٩) نقشه های هم باران منطقه در زمان کنونی مشخص شد کـه بـیش تـرین بـارش منطقه به طور میانگین حدود ٦٢٠/١ میلی متر و کم ترین ٣١٤/٦میلی متـر اسـت .
شکل ٩: آنومالی رطوبتی منطقة مطالعاتی در حال و فاز اقل کواترنر (به تصویر صفحه مراجعه شود) تهیه و ترسیم : نگارندگان،١٣٩٠.
شکل ١٢: نقشة سیستم مورفوژنتیک منطقه در فاز اقل کواترنر (به تصویر صفحه مراجعه شود) تهیه و ترسیم : نگارندگان١٣٩٠.