Abstract:
در کنار مطالعات و متون گشترده اسلامی در حوزه اقتصاد متعارف، مطالعات و پژوهش هایی نیز با تکیه بر طبقه بندی های علم اقتصاد در جهت بررسی مبانی اخلاقی اقتصاد اسلامی صورت پذیرفته است. اما در حوزه مالی و سرمایه گذاری تاکنون با رویکرد اخلاقی به مسائل و موضوعات مالی همچون بازارها و ابزارهای نوین مالی و همچنین رویکردها و روش های سرمایه گذاری پرداخته نشده است. در این مقاله پس از بررسی حوزه اخلاق اقتصادی به تعریف حوزه اخلاق سرمایه گذاری و رابطه اخلاق سرمایه گذاری با ادبیات موجود در زمینه اخلاق اقتصادی پرداخته می شود. سوال اساسی در این مقاله این است که الزامات و معارف اخلاقی و تربیتی اسلام در حوزه فعالیت های سرمایه گذاری چیستند؟ در ادامه با رویکردی فرایندی به سرمایه گذاری، عناوین و موضوعات اخلاقی از نگاه قرآن و روایات در سه دسته کلی قبل از اجرای سرمایه گذاری، اجرای سرمایه گذاری و پس از اجرای سرمایه گذاری تقسیم بندی و بررسی شده اند. طبقه بندی آیات و روایات و طراحی چارچوب موضوعی اخلاق سرمایه گذاری از یافته های این مقاله است
Machine summary:
چارچوب اخلاق سرمایه گذاری از منظر آیات قرآن و روایات امیرخادم علیزاده استادیار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران علی راه نشین دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشگاه امام صادق (ع )، تهران (تاریخ دریافت : ١٣٩٢/٨/٨؛ تاریخ تصویب : ١٣٩٢/١٢/١٣) چکیده در کنار مطالعات و متون گشتردة اسلامی در حوزة اقتصاد متعارف ، مطالعات و پژوهش هایی نیـز بـا تکیه بر طبقه بندیهای علم اقتصاد در جهت بررسی مبانی اخلاقی اقتصاد اسلامی صورت پذیرفته است .
سؤال اساسی در این مقاله ایـن اسـت کـه الزامات و معارف اخلاقی و تربیتی اسلام در حوزة فعالیـت هـای سـرمایه گـذاری یچسـتند؟ در ادامـه بـا رویکردی فرایندی به سرمایه گذاری، عناوین و موضوعات اخلاقی از نگاه قـرآن و روایـات در سـه دسـتۀ کلی قبل از اجرای سرمایه گذاری، اجرای سرمایه گذاری و پس از اجرای سرمایه گـذاری تقسـیم بنـدی و بررسی شده اند.
اخلاق سرمایه گذاری از منظر معاملات و قراردادها (در تجارت عموما منظور بیع اسـت ) و همچنـین نحوة تعامل با مشتریان زیرمجموعۀ مبحث اخلاق تجارت نیز به شمار میرود، اما از نظر مباحث دیگـری همچون نحوة تجهیز وجوه ، روش ها و ابزارهای سرمایه گذاری، قراردادها (کـه در سـرمایه گـذاری طیـف وسیع تری از قراردادها را نسبت به کسب و کار شامل میشود) و نحوة مصرف منافع حاصل از ذیل ایـن مبحث خارج است .
قابل ذکر است که بسیاری از این موضوعات اخلاقی و آیـات و روایـات ذیل آنها در کتب حدیث استخراج و طبقه بندی شده اند و تنها باید این موضوعات در چارچوب مـد نظـر ما قرار، و آنگاه آیات و روایات با رویکرد به مسألۀ سرمایه گذاری مورد تفسیر و تدبر مجدد قرار گیرند.