Abstract:
بحرانها با وجود گونه های مختلف ، از برخی ویژگی های مشترک ماننـد زمـان کوتـاه برای تصمیم گیری و فشار بسیار در زمان اندک برخوردارند. فرایند تصمیم گیری فرایندی است که طی آن، برای حل یک یا چنـد مـسئله مـشخص ، گزینه هایی طرح و مطلوبتـرین آنهـا بـا ارزیـابی هـای گونـاگون انتخـاب مـی شـود. تصمیم گیری در شرایط بحرانی از حساسیت و احتمال خطر بالاتری نـسبت بـه شـرایط عادی برخوردار است . شرایط خاص بحرانی گاه به خـودداری از تـصمیم گیـری منجـر می شود و این در صورتی که به عمد و آگاهانه باشد، خود یک تصمیم شمرده می شود. در یک نظام بحرانزده، رسانه ها می توانند در فرایند تصمیم گیری نقش هـای مثبـت یـا منفی را به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر عهده بگیرند. از سوی دیگـر، رسـانه هـا در موارد لازم می توانند با شفاف کردن وقایع و شرایط بحرانی از سوءاستفاده دولـت یـا گروهها و اشخاص بانفوذ جلوگیری کنند. همچنین می تواننـد بـا افـراط و تفـریط در اطلاعرسانی و تحت تاثیر قرار دادن اشخاص یا گروههای خاص، تصمیم گیران را تحت فشار قرار دهند، به نحوی که اوضاع را بحرانی سازند یا خـود را در شـرایط بحـران تصور کنند یا امکان اتخاذ تصمیم مناسب را از دست بدهند.
Machine summary:
مقاله حاضر درصدد بررسی روابط بین سه پدیـده تـصمیم گیـری، بحـران و رسـانه وبه طور خاص پاسخ به ایـن پرسـش اصـلی اسـت کـه رسـانه هـا بـر مراحـل مختلـف تصمیم گیری در شرایط بحرانی چه تأثیراتی دارند؟ توجـه بـه نـوع روابـط متقابـل ایـن متغیرها می تواند درک شفافتر موضوع را موجب شود، ضمن اینکه چنین درکی امکـان مدیریت و حل مسائل موجود در روابط را بیش از پیش فراهم می سازد.
برخی از صاحبنظران بحران، بیش از ده ویژگی را برای وضعیت بحرانـی برمـی شـمارند (رابینسون ٣، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبـردی، ١٣٧٨، ص ١١٧) کـه از میـان آنهـا می توان به موارد زیر اشاره کرد: وجود پیامدهای مهم ، تهدید اهداف و مقاصد، کمبود اطلاعات در دسترس، افـزایش فوریت ، تردید در ارزیابی موقعیت و تدوین گزینه ها، افزایش تنش در روابط به نظر می رسد شرایط و اوصاف اوضاع بحرانی یا بحران، با توجه بـه نـوع و محـیط 1.
شکل ٢ـ مراحل کلی و اساسی فرایند تصمیم گیری تصمیم انتخاب بهترین جستجوی طرح مسئله راهحل گزینه ها اهداف منابع اطلاعات محیط اطلاعات توصیف پردازش شرایط خاص بحرانی ، ویژگی ها و ملاحظاتی نیز با خود به همراه دارد که مـی توانـد بر انتخابهای تصمیم گیران مؤثر باشد.
البته طراحی سازوکارهای ارتباطاتی بین رسانه ها، مـدیران و تـصمیم گیـران عـالی بحـران مسئله مهمی است که اعتبار آن را می توان از طریق بررسی تأثیر هـشدارها بـر تـصمیمات مشاهده کرد (رابینسون، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، ١٣٧٨، ص ١٢٦).