Abstract:
زمینه: پرداخت مقداری از حق العلاج در ازای ارجاع بیمار به پزشک، آزمایشگاه یا مراکز درمانی، کم و بیش در جامعه پزشکی ما دیده می شود، این پدیده سهم خواری (fee splitting) خوانده می شود، علیرغم اینکه در مجلات علمی بین المللی و محافل پزشکی خارج از کشور این پدیده مورد نقد و بررسی قرار گرفته است ولی در محافل و نشریات پزشکی داخل کشور کمتر به آن توجه شده است. روش: متون پزشکی خارجی و مواضع انجمن های پزشکی در زمینه فوق مورد بررسی قرار گرفت. مبانی حقوقی پدیده «حق حساب» در امر ارجاع پزشکی نیز جستجو شد سپس تحلیل موضوع به صورت نتایج و بحث ارائه شد. یافته ها: نوشته های معتبر پزشکی و بسیاری از انجمن های پزشکی با اخذ دستمزد در مقابل ارجاع بیمار مخالف هستند و آن را غیرموجه و غیرقانونی می دانند. در اغلب کشورها قوانین مدون بر علیه این پدیده وجود دارد. در داخل کشور نیز این پدیده مخالف قانون شناخته شده است، افراد سرشناسی بر علیه این پدیده موضع گیری قاطع بیان کرده اند و تاکید شده است که در حرفه پزشکی دریافت وجه و هرگونه درآمد فقط از طریق ارائه خدمات مشخص و مستقیم پزشکی به بیمار جایز است. اما در عمل اشکال مختلف سهم خواری در جامعه پزشکی ما دیده می شود و برخورد آگاهانه و فعالی با آن در انجمن های پزشکی و گردهمایی های داخلی وجود ندارد. نتیجه گیری: وجود این پدیده برخلاف موازین حقوق بیماران و حرفه پزشکی است و باعث تخریب روابط سالم پزشکی، صدمه به بیمار و جلوگیری از توسعه علمی ـ اخلاقی در جامعه پزشکی می شود. لازم است انجمن های پزشکی مواضع علمی در این مورد داشته باشند و نیز در جریان آموزش دانشجویان و دستیاران نمود داشته باشد.
Machine summary:
"اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺪﻳﺪه ﺳﻬﻢﺧﻮاری در داﺧﻞ ﻛﺸﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و زﻣﻴﻨﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ، اﺧﻼﻗﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ آن و ﻧﻴﺰ اﻧﻮاع ﻣﺘﺪاول ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 0931 081 / ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺳﻬﻢﺧﻮاری را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و راه ﺣﻞﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻬﺘﺮ ﭘﺪﻳﺪه ﺳﻬﻢﺧﻮاری در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی و ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن آن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ.
اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر ﺑﺮرﺳﻲ و ﺑﺤﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ اﻛﺜﺮ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎی ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎء ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 0931 281 / ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻋﻀﺎء ﺑﺮﺳﺪ، ﺷﺮط ﻋﺪم اﻗﺪام ﺑﻪ ﺳﻬﻢﺧﻮاری و اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺑﺤﺚ: ﺗﻮﺳﻌﻪ رﺷﺘﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺗﻘﺴﻴﻢ و ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷﺪن آن در ﺷﺎﺧﻪﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد و ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻌﻪ روزاﻓﺰون اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎی ﭘﺎراﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺟﺎع ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن دﻳﮕﺮ، ﻣﺮاﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ، آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداری دﭼﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎ و اﺑﻬﺎﻣﺎت ﺧﺎﺻﻲ ﺷﻮد، ﺧﻮاه اﻳﻦ ارﺟﺎع ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ دﺳﺘﻜﺎریﻫﺎی ﻓﻨﻲ دﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺑﺎ اﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻲ، آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ، رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﻋﺰﻳﺰاﻟﻪ ﻋﺒﺎﺳﻲ دزﻓﻮﻟﻲ، ﺑﻬﮕﺎم ﺷﺎدﻣﻬﺮ، ﺷﻴﺨﻲ، داﻧﺸﻮر، ﺛﺎﻗﺒﻲ، ﻓﺮزاﻧﮕﺎن، ﭘﮋﻫﺎن ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﺰر و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژیﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد.
در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ در ﺣﺮﻓﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﭘﺪﻳﺪه ﺳﻬﻢﺧﻮاری ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﻓﻮق را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﮔﺮوﻫﻲ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺪون اﻃﻼع ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت ﻣﺎﻓﻴﺎﻳﻲ در ﺟﺎﻣﻌﻪ 781 / ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ، ﺷﻤﺎره ﺷﺎﻧﺰدﻫﻢ، ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن 0931 ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻮد."