Abstract:
در مطالعات جغرافیایی یکی از دغدغههای اصلی زمین ریختشناسان دستیابی به تحلیلهایی است که در چهار چوب فرم اراضی و فرآیندهای ژئومرفیک تبیینپذیر باشد.این مسأله بدون بررسیهای میدانی و مشاهدات مستقیم بویژه در مورد پدیدههای کوچک مقیاس امکانپذیر نبوده و کارهای دور کاوی تصویری اگرچه تا حدودی میتواند در حل این مشکل کمک نماید،ولی استفاده از تصاویر و در دسترس بودن آنها بسهولت درسترسی نقشههای 50000/1 توپوگرافی نیست.
این مقاله که حاصل اجرای یک طرح پژوهشی در دانشگاه آزاد است به شرح روشی پرداخته که با مطالعه و تجزیه و تحلیل فرم خطوط میزان منحنی در نقشههای توپوگرافی سعی در تبیین فرمها و فرآیندهای ژئومرفیک بوجود آورنده آن داشته و نسبت به تبیین اصول و مبانی میپردازد که براساس ارزیابی شکل(فرم)خطوط میزان منحنی در نقشههای توپوگرافی استوار است.برای دستیابی به چنین اصولی با ارزیابی سی منطقه در بررسیهای صحرایی و تحلیل،بازشناسی،طبقهبندی فرم اراضی و خطوط میزان منحنی و نحوه ارتباط فرم اراضی و تیپ میزان منحنیها و جنس و سیستمهای شکلزا در چهارچوب یک متد قیاسی تجربی به چنین مبادرت گردیده است.
مهمترین نتیجه بدست آمده در این بررسیها نشان میدهد که فرم خطوط میزان منحنی در نقشههای توپوگرافی جلوهگر و نمایشگر محتوای مکانی است،بدین معنی که با اتکا اصول موضوعه خاصی میتوان بدون در اختیار داشتن اطلاعات زمینشناسی با تجزیه و تحلیل شکلشناسی خطوط میزان منحنی در نقشههای توپوگرافی به فرم و فرآیند و همچنین جنس رسوبات و سنگهای یک منطقه با دقت بالایی،پیبرد.
Machine summary:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 6:منحنیهای پالسی کوتاه اقتباس،از نقشه شورجستان به شماره(1)6452 (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 7:منحنیهای پالسی بلند،اقتباس از نقشه ایزد خواست به شماره(3)6453 رابطه بین فرم خطوط میزان و جنس اراضی اگرچه ممکن است لیست اسامی سنگها و رسوبات طیف بسیار وسیعی را دربرگیرد ولی از نظر فرمشناسی،وقتی یک رسوب با رسوب دیگر متفاوت تلقی میشود که عملکرد نیروهای شکلزا بر روی آنها سبب ایجاد فرمهای متعدد و متفاوت شود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 10:رسوبات گنگلومرایی،اقتباس از نقشه خیرآباد گهر به شماره(2)6051 ه-رسوبات گچی تشکیلات گچی غالبا همراه با میان لایههای مارن و یا رسوبات دیگر است،لذا در نقاطی که سنگ گچ بصورت غالب وجود داشته باشد،بواسطه فرآیند انحلال چشماندازی تپه ماهوری بوجود میآید و در چنین چشماندازهایی خطوط میزان منحنی بشکل سینوسی تظاهر پیدا میکند، ولی سینوسها در این مناطق با مناطق دیگری که فرمی مشابه دارند متفاوت است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 13:اقتباس از نقشه ماکو به شماره(4)4968 ز-رسوبات آبرفتی نسبتا درشتدانه در مناطق هموار و یا به عبارت دیگر دشتها،فرم میزان منحنیها بیشتر از فرآیندهای حاکم بر محیط تبعیت میکند تا از جنس آنها،لذا مسایل مطرحشده پیرامون فرم خطوط تراز در دشتها بیشتر معلول سیستمهای شکلزا و نحوه عملکرد عوامل فرمزا است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل 14:منحنیهای پالسی کوتاه-آبراههها مازی اقتباس از نقشه شورجستان به شماره(1)6452 ح-رسوبات مارنی رسی حرکت متمرکز آب بر روی سطوح رسی مارنی در صورتی که در چهارچوب فرآیند کندوکاوی صورت گیرد خطوط تراز بصورت سینوسهای پنجهای تظاهر میکند."