Abstract:
در این مقاله برآنیم تا به تحلیل دیدگاه مقام معظم رهبری، درباره ناسیونالیسم و هویت ملی بپردازیم. برای این منظور نخست نظریه ملیت بررسی شده و سپس هویت ملی و عناصر تشکیل دهنده ی آن در اندیشه ایشان مورد تحلیل قرار می گیرد.حضـرت آیت الله خامنه ای، برای همه مسلمانان علاوه بر هویت ملی ، هویتی کلان تر و فراملیت ی، قایل هستند که مطابق گفتمان اسلامی از آن در ذیل الگوی امت اسلامی باید یاد نمود.بر این اساس مولفان، ساخت دو لایه ای را در تحلیل هویت در اندیشه مقام معظم رهبری شناسایی نموده اند و با استفاده از این الگو نسبت به تبیین مناسبات بین هویت ملی و هویت اسلامی اقدام نموده اند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و بااستفاده از بانک های اطلاعاتی ای چون «حدیث ولایت» سعی شده محورهای اصلی محتوای اندیشه مقام معظم رهبری در مدخل های هویت و ناسیونالیسم، استخراج ، کدگذاری، تحلیل و به صورت نظام مندی ارایه گردد. جامعه آماری محققان در این نوشتار، مجموعه بیانات و پیام های منتشر شده مقام معظم رهبری از خردادماه 1368 تا شهریورماه 1392 بوده است.
Machine summary:
از آن جا که نظرات و اندیشــه های ایشان به عنوان رهبر جمهوری اسلامی ایران و یکی از متفکرین جهان اسلام حائز اهمیت است ، در این نوشتار تلاش شده تا هویت ملی و ارکان و عناصر تشکیل دهنده آن در ارتباط با موضوع ناسیونالیسم ، تحلیل و تبیین شود.
اگرچه مقام معظم رهبری به انواع هویت های جمعی در جهان معاصر توجه دارند اما از آن جا که در اندیشه ایشان مؤلفه اساسی در ایجاد هویت ، عناصر اعتقادی و فرهنگی هستند، ایشان برای همه مسلمانان جهان علاوه بر هویت ملی و فرقه ای، هویتی کلان تر و فراملیتی، به نام هویت دینی که با عنوان امت اسلامی شناسانده می شود، قائلند.
»(بیانات ، ١٣٧٢/٠٦/٢٥)در دیدگاه مقام معظم رهبری بنای دنیا بنای استکباری است و تنها راه علاج این نابسامانیها دین اسلام است نه ناسیونالیسم ؛ چرا که نه تنها ملت های دیگر، حتی ادیان دیگر هم آن نظام ارزشی را که با آن بشود یک جامعه را اداره کرد، ندارند.
هویت ملی و اقتدار تأکید بسیار زیاد مقام معظم رهبری در بیانات مختلف بر حفظ و تقویت هویت ملی حاکی از اهمیت بحث هویت ملی در دیدگاه ایشان است : «آنچه را که من امروز به عنوان یک تکلیف برای جامعه جوان کشور حس میکنم ، این است که جوانان باید از سرمایه هویت ملی و جمعی کشور، با همه وجود و همت خود دفاع کنند»(بیانات ، ١٣٨٠/٠٨/١٢).
با تحلیل محتوای کیفی بیانات مقام معظم رهبری دریافتیم که در دیدگاه ایشان سه عنصر فرهنگ ، دین و عزت ملی، مهم ترین عناصر و مؤلفه های هویت ملی بوده و دارای جایگاه ویژه ای هستند.