Abstract:
با تغییر ترکیب نیروی کار و افزایش زنان در محیطهای کاری، ایجاد هماهنگی میان مسئولیتهای کاری و خانوادگی، به یکی از نگرانیهای کارکنان و سازمانها تبدیل شد و متخصصان و مدیران منابع انسانی برآن شدند تا چارهای برای «توازن کار ـ زندگی» بیندیشند. این پژوهش که از نوع توصیفی ـ همبستگی است با هدف معرفی توازن کار ـ خانواده و بررسی علل آن انجام گرفته است. جامعۀ آماری را زنان شاغل در آموزش عالی (دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، الزهرا و شهید بهشتی) تشکیل دادهاند و نمونۀ آماری پژوهش سیصدوسی نفر است که پرسشنامه بهصورت تصادفی بین آنان توزیع شد و آزمون همبستگی و تحلیل مسیر برای تحلیل دادهها بهکار رفت. بر اساس نتایج، بین حمایت کاری و خانوادگی، انعطافپذیری کاری و منابع فردی با توازن کار ـ خانواده، رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. برگزاری دورههای آموزشی با هدف تقویت حمایتهای کاری و خانوادگی، بهبود منابع فردی کارکنان و فراهمکردن شرایط لازم برای اجرای برنامههای انعطافپذیر کاری برای بهبود توازن، پیشنهاد شده است.
Machine summary:
با توجه به اینکه در سال های اخیر، حضور زنان در محیط های کاری کشـور پررنـگ تـر شـده است ، بررسی مسائل مرتبط با کار و خانواده ضرورتی گریزناپذیر است که می تواند بـه مـدیران و به خصوص ، مدیران منابع انسانی ، در مقابله با پدیدة ناهماهنگی و تعارض کـار ـ خـانواده کمـک کند.
نتایج آزمون KMO و آزمون بارتلت و درصد تبیین تغییرات ابعاد و متغیرها شاخص KMO بارتلت درجه آزادی عدد معناداری درصد تبیین حمایت کاری و خانوادگی 0/717 1395/672 105 0/000 72/571 انعطاف پذیری کار 0/831 1117/807 21 0/000 73/831 منابع فردی 0/786 907/510 15 0/000 75/861 تعارض کار و خانواده 0/789 1079/451 36 0/000 59/091 غنی سازی کار و خانواده 0/847 1522/237 28 0/000 71/736 توازن کار ـ زندگی 0/780 694/942 15 0/000 56/350 همان طور که جدول ١ نشان می دهد، شاخص آزمون KMO برای تمامی متغیرهـا بزرگتـر از ٠/٦ است که کفایت مقدار نمونه گیری را نشان می دهد.
ضریب همبستگی به دست آمده بین متغیرهای حمایت کاری و خانوادگی ، انعطاف پذیری کاری و منابع فردی با غنی سازی کار ـ خانواده ، بـه ترتیـب ٠/١٦١، ٠/١٤٥، ٠/٣٤٧ و بـا تـوازن کـار ـ خانواده به ترتیب ٠/١٧٠، ٠/١٢٣، ٠/٦٠٢ است که همگی مثبت و معنادار هستند.
The Work-Family Interface: Differentiating Balance and Fit. Family and Consumer Sciences Research Journal, 33 (2): 121-140.
Conceptualizing Work-Family Balance: Implications for Practice and Research, Advances in Developing Human Resources, 9 (4): 455-471.