اندیشه و نظر: فلسفه تطبیقی Journal Article

نخست اینکه، فلسفه تطبیقی هم از فلسفه‌های منطقه‌ای2 (که در آن فیلسوفان موضوعات فلسفی را در سنت فرهنگی خاص، به‌عنوان مثال، آیین کنفوسیوسی بررسی می‌کنند) و هم از فلسفه‌های جهانی3 (که در آن فیلسوفان نظام فلسفی خود را ضمن بهره‌هایی می‌سازند که از سنت‌های فلسفی و فکری جهان اندیشه می‌گیرند) متمایز است. دوم اینکه، فلسفه تطبیقی از فلسفه‌های سنتی به‌معنای رایج کلمه- که در آن‌ها صرفا ایده‌های فلسفی متفکران یک سنت خاص با هم مقایسه می‌شود- نیز متفاوت است؛ به این معنا، فلسفه تطبیقی ایده‌های فلسفی را میان سنت‌های بسیار متفاوت، به ویژه سنت‌های فرهنگی مجزا از هم مقایسه می‌کند. این مشکلات در میهن‌پرستی توصیفی4 (که در آن یک سنت فلسفی در شاکله و تصویر سنت مورد قبول فیلسوف بازآفرینی و توصیف می‌شود)، شکاکیت هنجاری (که در آن صرف‌نظر از تمامی قضاوت‌ها درباب کفایت یا عدم کفایت دیدگاه های فلاسفه و آداب و رسوم مختلف، هدف تنها مرتب کردن یا توصیف آن دیدگاه‌هاست)، سنجش‌ناپذیری و عدم تقارن5 (یعنی عدم وجود زمینه‌های مشترک میان سنت‌ها جهت مقایسه آن‌ها)، و جاودان‌گرایی6 (یعنی عدم درک این مساله که سنت‌های فلسفی، پیوستگی و ثبات مستمر و همیشگی ندارند) وجود ندارد. به‌عنوان مثال، ممکن است فیلسوفان چینی، اندیشه کنفوسیوس را در اشکال مختلف آن بررسی کنند و انتقادهای دائوئیسم چینی و بودائیسم از آن و حتی آیین کنفوسیوس در جهان معاصر را نیز مطالعه کنند، بی‌آنکه در مطالعات خود به هرگونه تلاش برای مقایسه اندیشه کنفوسیوسی با متون فلسفی و اندیشمندان فرهنگ‌های دیگر نیازی داشته باشند. در هیچ نوعی از رمانتیسم این مساله که ممکن است برخی از سنت‌های فلسفی همواره صحیح باشند یا سنت فلسفه غرب بر دیگر سنت‌ها برتری داشته باشد، دیده نمی‌شود.