Abstract:
برنامههای تلویزیونی نه تنها آیینهای برای بازنمایی شرایط موجود در یک جامعه هستند، بلکه میتوانند به عنوان مدل رفتاری برای اعضای جامعه نیز عمل کنند. بهویژه زمانی که تماشاگر بین خویش و شخصیتهای نمایش داده شده در برنامهها شباهتهایی مییابد. سریالهای ایرانی تلویزیون سراسری را میتوان هم بازنماینده شرایط اجتماعی و هم یک مدل رفتاری برای اعضای آن محسوب نمود. مطالعه حاضر با هدف بررسی بازنمایی الگوهای روابط نسلی در سریالهای ایرانی تلویزیون انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه سریالهای پخش شده در سال 1385 از شبکه 1 (شبکه ملی) و شبکه 3 (شبکه جوان) میباشد. چهار سریال (دو سریال از هر شبکه) با ژانر خانوادگی- اجتماعی به صورت هدفمند انتخاب شدهاند. روش تحلیل محتوا بهعنوان روش تحقیق بهکارگرفته شده و سه نوع روابط بین نسلی شامل تفاهم، تفاوت و تعارض در بین شخصیتهای سه نسل جوانان، میانسالان و سالمندان در این سریالها مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه حاضر نشان میدهد که تلویزیون و سریالهای ایرانی آن بر الگوی تفاهمی در روابط بین نسلها در جامعه تاکید داشته و الگوی غالب بازنماییشده توسط آن الگوی تفاهمیست در حالیکه مطالعات نشان میدهد که الگوی غالب دیگری در روابط بین نسلی در جامعه امروز ایران وجود دارد.
Machine summary:
روش تحلیل محتوا بهعنوان روش تحقیق بهکارگرفته شده و سه نوع روابط بین نسلی شامل تفاهم، تفاوت و تعارض در بین شخصیتهای سه نسل جوانان، میانسالان و سالمندان در این سریالها مورد بررسی قرار گرفته است.
به نظر میرسد سریالهای تلویزیونی که بخشی از پربینندهترین برنامههای این رسانه فراگیر را تشکیل میدهند، نه تنها آیینهای برای بازنمایی شرایط فرهنگی و اجتماعی موجود جامعه هستند، بلکه همچنین میتوانند به عنوان یک الگوی رفتاری برای اعضای جامعة موردنظر محسوب شوند؛ به ویژه زمانی که تماشاگر بتواند شباهتهایی بین خویش و شخصیتهایی که به تصویر کشیده شدهاند بیابد.
چارچوب مفهومی و نظری تحقیق با توجه به گستره و ویژگیهای این مطالعه، در مقاله کنونی از دو حوزه رسانهها و روابط نسلی برای تدوین چارچوب مفهومی و نظری استفاده شده است در ابتدا موضوع بازنمایی رسانهای طرح و سپس سایر نظریات مرتبط با رسانه به ویژه تلویزیون و اثرات اجتماعی آن بررسی میشود و در نهایت، به مقوله روابط نسلی خواهیم پرداخت.
بررسی روابط تفاوتی دروننسلی و بین نسلی در سریالهای مورد مطالعه بر اساس جدول شماره 2 نشان از روندی واقعی دارد؛ به گونهای که کمترین درصد تفاوت درون نسل و بین شخصیتهای جوان سریالهاست (8/10 درصد).
بر اساس این جدول بیش از پنجاه درصد از روابط درون نسلی شخصیتهای سالمند با یکدیگر در سریالهای مورد مطالعه از نوع رابطه تفاهمی است (6/55 درصد).