Abstract:
این مقاله به مقوله روزنامه نگاری از دو منظر دانش و فن می پردازد. برای نیل به این هدف با تقسیم روزنامه نگاران در دو گروه «حرفه ای- تجربی» و «علمی-دانشگاهی» به چهار گروه، دو فرایند تبادلی «فن-دانش» و «دانش-فن» را در روزنامه نگاری، مورد مطالعه مشاهده گرایانه قرار می دهد. با مطالعه تاریخی روندهای شکل گیری روزنامه نگاری حرفه ای و سیاسی و آموزش روزنامه نگاری در ایران و تحلیل تجارب به دست آمده، مقاله به بررسی شکاف موجود در این زمینه ها پرداخته و نتیجه می گیرد که روزنامه نگاری در ایران با چهار مساله روبروست: مساله غفلت از سنت و سرمایه روزنامه نگاری ایرانی در دانشگاه و مطبوعات؛ مساله فهم نادرست و قطبی از دو مفهوم روزنامه نگاری حرفه ای و آکادمیک در دانشگاه و مطبوعات، مساله گسستگی میان دانش روزنامه نگاری کنونی و تحولات پرشتاب و فناورانه جهانی و مساله جایگاه و موقعیت نامناسب صنفی، شغلی و سیاسی روزنامه نگاران در ایران
Machine summary:
٢٥ سال پس از نشر «تحقیقات روزنامه نگاری » و در آستانه تأسیس مرکز گسترش آموزش رسانه ها و انتشار «رسانه »- به عنوان فصلنامه مطالعاتی و تحقیقاتی در وسایل ارتباط جمعی - در بهار ١٣٦٩ نگارنده بی آنکه از نوشته صفا و موضوعات نخستین شماره نشریه تحقیقات روزنامه نگاری مطلع باشد، در سرمقاله های شماره های اول و دوم آن نوشت : «وقفه ای طولانی که در دهه نخست انقلاب برای تربیت نیروهای کارآمد و متعهد مطبوعاتی پیش آمد و مضیقه ها و نقصان های اجتماعی و اجرایی مطبوعات موجب شد که تلفیق اجتناب ناپذیر «تجربه » و «دانش » مطبوعاتی به خوبی میسرنشود و رهاوردهای علمی، فنی و هنری ارتباطی با تجربه های ارزنده و منحصر به فرد مطبوعاتی در نیامیزد» (١٣٦٩: ٣).
آن روزها چاره کار این دانسته شد که با نقد روز و دیروز روزنامه نگاری در ایران از طریق گفت وگوهای آزاد و مستمر همه استادان و اصحاب فن صاحب نام ، از فاصله میان دانشگاه ، مطبوعات و نهادهای سیاستگذار و برنامه ریز دولت کاسته شود و تلفیق تجارب و دریافت های علمی با نظریات و آموزش های علمی و دانشگاهی به عنوان فصل مشترکی از نیازهای فرهنگی ، اجتماعی ، تاریخی و صنفی مطبوعاتی در سطوح مختلف جامعه مطرح گردد.
برای پیشبرد این شیوه که بر تلفیق دانش و تجربه در آموزش تأکید دارد، توجه به دو شکاف که از جمله موانع کار به شمار می آیند سودمند است : ١- شکاف میان دیدگاه های علمی و حرفه ای در آموزش : به اعتبار پیشینه و فرازوفرودهای روزنامه نگاری در ایران و نیز رویکردهای مرسوم در حوزه نظر و عمل وقتی مسأله کارکردها و ناکارکردهای آموزش روزنامه نگای در این موضوعیت می یابد، شکاف های درخور توجهی در نگاه دست اندرکاران دو حوزه دانشگاهی و حرفه ای ملاحظه می شود.