Abstract:
از نخستین نیازهای نگارش دائرهالمعارف، شناسایی مدخل‌های آن است. شیوه انتخاب
مدخل‌ها و دستهبندی آنها نقش مؤثری در ساختار دائرهالمعارف دارد. مرکز پژوهشی
دائرهالمعارف علوم عقلی اسلامی، بر خلاف دائرهالمعارفهای دیگر، برای
مدخلگزینی شیوهای جدید برگزیده است. این شیوه هرچند زمانی طولانی میطلبد، محصول
آن کاری بنیادی و ماندنی خواهد بود. در این شیوه با استفاده از اصطلاحنامة هر یک
از علوم، مدخل‌ها شناسایی شده، سپس در یک دستهبندی کلی به دو مقام «تحقیق» و
«عرضه» تقسیم میشود. در این مقاله، ویژگی‌های هر مقام تبیین شده است.
Machine summary:
"مدخل اصلی: اصطلاحی است که در رشته خود مفهوم، ویژگی و احکام مهم و قابل توجه و مورد مراجعه‌ای داشته باشد؛ به گونهای که مطالب مربوط به آن باید به صورت مستقل از مطالب مربوط به مدخل‌های دیگر مورد بحث قرار گیرد و معمولا برای آشنایان یک علم مورد توجه و جست‌وجوی استقلالی است.
دائره‌المعارف‌ها برای جمعآوری و گزینش مدخل‌های خود معمولا به کارهای مشابه و دائرهالمعارفهای دیگر، و نیز به برخی از کتاب‌های حوزه مرتبط و نمایه‌های آخر آن کتاب‌ها مراجعه می‌کنند (حسینی(ژرفا)، شیوه‌نامة دائرهالمعارف امام حسین ?، 17) در این شیوه، گرچه بیشتر مدخل‌های مشهور به دست میآید و مدخل‌هایی که صلاحیت مقالهشدن دارند، شناسایی میشود، جست‌وجو به این شیوه به ویژه برای دائرهالمعارف تخصصی تام و تمام نیست؛ زیرا در این روش فقط مدخل‌های مشهور به دست میآید و برای دائرهالمعارفهای خاص و تخصصی که در صدد جمعآوری تمام مطالب مربوط به آن تخصص است، کافی نیست.
(اصطلاحنامة فرهنگی فارسی ( اصفا)، 1/ 12) «اصطلاحنامه، مجموعة اصطلاحات استاندارد شده در یک حوزه معرفتی است که فهرستی از واژه‌های کلیدی و کاربردی آن حوزه را ارائه می‌دهد و روابط سلسله مراتبی، ترادف و وابستگی بین مفاهیم را به نمایش می‌گذارد، و از نظر ساختاری، گنجینة واژگان کنترل شده و سازمان یافته از مباحث خاص دانش بشری است؛ به عبارت دیگر اصطلاحنامه، کلید واژه‌های نظامدار و فشرده‌ترین صورت چکیده‌های خلاصه شده است که در مواردی جای کتاب را گرفته و نشان دهندة حداکثر اطلاعات با حداقل کلمات و عبارات است و به عنوان بهترین وسیله جهت ذخیره و بازیابی اطلاعات آن حوزه به کار می‌رود."
(
, 
, 
)
