Abstract:
رمان آواز کشتگان با ساختاری آشفته، بیانگر وقایع دانشگاه تهران، نحوه تعامل یا تعارض استادان با دانشجویان روشنفکر و همچنین عملکرد مأموران ساواک در مسائل مختلف فرهنگی، عقیدتی و سیاسی دانشگاه در دوران قبل از انقلاب اسلامی است. این رمان را میتوان از نوع رمانهای تاریخی به حساب آورد؛ زیرا براهنی در خلق این رمان، علاوه بر توصیف موقعیتهای شغلی، مقامی، خلقی و روانیشخصیتها، به صورت جسته و گریخته به پارهای از حوادث تاریخی قبل از انقلاب پرداخته است. خوش پرداختی تیپهای شخصیتی، استیلای عنصر جدال بر فضای کلی رمان، تلفیقی بودن شیوه روایت (دانای کل و من روایتی)، بهرهگیری از شیوه رجعت به گذشته، لحن طنزآمیز و طعنهگونه رمان، ناشاد و بحرانی بودن فضای کلی آن و... ارزش هنری این اثر را اعتلا بخشیده است. در این مقاله سعی بر این است که ساختار زبانی و کلامی و محتوایی رمان مورد بررسیقرار گرفته و عناصر داستانی و چند و چون آنها مورد نقد و تحلیل قرار گیرد.
Machine summary:
"رمان آواز کشتگان نوشته رضا براهنی، یکی از بهترین رمانهای این دوره محسوب میشود که نویسنده به پارهای از حوادث مهم دوران انقلاب در دانشگاه تهران پرداخته و مفاهیمی نظیر زندان، تبعید، شهادت، خفقان و سانسور را به عنوان اصلیترین خطوط آن به کار گرفته است.
از مهمترین این واژهها و اصطلاحها میتوان مورد زیر را نام برد: الف-2-1) واژهها و اصطلاحهای خاص رمان آواز کشتگان، اگرچه دارای زبانی روان و منسجم است؛ اما گاهی واژهها و اصطلاحهایی در آن به کار برده شده است که خوانندگان معمولی معنای روشنی را از آنها در نمییابند.
نویسنده در این رمان، هنگامی که از زندان و شکنجه و اوضاع بحرانی دانشگاه تهران سخن میگوید، دارای زبانی منسجم است؛ اما هنگامی که به توصیف صحنهها یا تیپهای مختلف شخصیتی میپردازد، دچار نوعی گرفتگی زبان میشود.
شخصیتهای داستان به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم میشوند: پ-3-1) شخصیتهای اصلی شخصیتهای اصلی که در حقیقت با اعمال و افکار خود، داستان را پیش میبرند و رمان بیشتر به خاطر انعکاس اندیشههای آنها شکل گرفته است؛ عبارتند از: دکتر محمود شریفی، وی، استاد دانشگاه تهران و اهل تبریز است و در برخی مواقع با پدر و برادرش در کارخانه چای کار میکند.
اگر چه توصیفهای تکراری و کلیشهای براهنی از صحنههای مختلف، در بسیاری از موارد ساختار کلامی رمان را به بیراهه کشانده است و باعث ابتذال کلامی، غیر معقول شدن بسیاری از صحنهها و گاهی غیر اخلاقی شدن رفتار شخصیتها شده است؛ اما این ابتذالهای کلامی به مرور در توصیف عملکرد قهرمانان داستان و همچنین صحنههای پر شور انقلابی رنگ میبازند."