Abstract:
مطالعات نشان میدهد. در مثنوی معنوی و فیه ما فیه. ۱۲ حکایت مشترک وجود دارد. از
آنجا که تحلیل همة حکایتهای مشترک در مقالهای واحد امکانپذیر نیست. به نظر
میرسد اولین حکایت فیه ما فیه یعنی «نظر کردن پیغامبر اسیران را» که در دفتر سوم
مثنوی نیز نظیر آن دیده میشود. از بسیاری جهات مانند زمینة متن» در هم آمیختن
زمینههای تاریخی. کنشهاء خلاقیت مولوی و.. بیشتر در خور تامل باشد. مولوی با در
آمیختن دو زمینة متفاوت جنگ بدر و خندق, دو حکایتی را پدید آورده که در نقشهای
آغازین» انواع فرایندهای رفتاری» ذهنی و کلامی مشترکاند؛ امّا در فیه ما فیه با افزودن
یک اپیزودء گفتوگوی شخصیتها و در نتیجه برخی نقشها را گسترش داده, و حکایتی
متفاوت ساخته است.
پژوهش حاضر ضمن بررسی زمینة تاریخی حکایت مذکورء به تفصیل» به مقایسة کنشها
و نقشها و دگرگونی آنهاء تحلیل کنشها بر اساس انواع فرایندهای فعلی» بررسی
شخصیتها بر اساس دیدگاه گریماس» بررسی جزئیات و ویژگیهای حکایت. صفات و
ویژگی شخصیتهاء صحنهپردازی و گفتوگوها در فیه ما فیه و موی پرداخته و میزان
خلاقیت مولوی یا تصرفات وی را با توجه به ساختار متن نشان داده است.
According to the reviews, there are 12 common narratives in Masnavi and
Fih ma Fih. Since analyzing all common narratives is not possible in a single
article, it seems that the first narrative of Fih ma Fih named “looking of
Prophet at slaves” whose comparable is seen in the third book of Masnavi has
many thinkable aspects like context of text, intermixing historical
backgrounds, actions, Molavi innovation and so on which makes it more
significant. Molavi intermixes two different backgrounds of Badr and
Xandagh wars, and creates two narratives which are common in their first
roles, kinds of behavioral, mental and verbal processes; but in Fih ma Fih he
adds an episode and as a result expands conversation between characters and
some roles and makes a different narrative. The current study reviews the
historical background of abovementioned narrative, then, compares the
actions and roles and their varieties, the analysis of actions based on kinds of
current processes, reviewing characters based on the Grimac view, reviewing
details and features of the narrative, features and characteristics of characters,
scenery, and conversations in Fih ma Fih and Masnavi all in details, and
shows the amount of Molavi’s innovation or his occupation based on the
structure of the text.
Machine summary:
در این پژوهش ، ضمن اشاره به زمینة تاریخی هر دو روایت ، ساختار آنها را به لحـاظ اجزا مختلف مانند کنش ها و نقش ها و دگرگونی آنها، تحلیل کنش هـا بـر اسـاس انـواع فراینـدهای فعلی ، بررسی شخصیت ها بر اساس دیدگاه گریماس، بررسی جزئیات و ویژگی های حکایـت ، صـفات و ویژگی شخصیت ها، صحنه پردازی و گفت وگوها در فیه ما فیـه و مثنـوی مقایسـه خـواهیم کـرد و میزان خلاقیت مولوی یا تصرفات وی را با توجه به ساختار و زمینة متن نشان خواهیم داد.
براین اساس، می توان کنش های حکایت فوق را در دو متن بدین گونه بررسی نمود: کنش های حکایت فیه ما فیه ١- غلبه بر کافران ٢- به اسارت گرفتن کفار (از جمله عموی پیامبر) ٣- گریستن و زاریدن و امید بریدن کفار ٤- نظر کردن پیامبر به اسرا ٥- خندیدن پیامبر ٦- در وهم افتادن کفار نسبت به خنده پیامبر ٧- دریافت ضمیر کفار توسط پیامبر ٨- پاسخ پیامبر به کفار ٩- وعده پیامبر به اسیران و امیدواری دادن به آنان ١٠- توبه عباس عموی پیامبر ١١- نشان طلبیدن پیامبر از عباس جهت صدق توبه ١٢- دروغ گفتن عباس ١٣- رسوا شدن عباس توسط پیامبر و افشای راز او ١٤- ایمان آوردن عباس به پیامبر ١٥- تصدیق ایمان عباس توسط پیامبر کنش های حکایت مثنوی ١- دیدن پیامبر عدهای کافر اسیر را ٢- نظر کردن پیامبر در آنان ٣- در وهم افتادن کفار (با بیان گفت وگویی طولانی ) ٤- دریافت ضمیر کفار توسط پیامبر ٥- پاسخ پیامبر به کفار همانطور که ملاحظه می شود، حکایت فیه ما فیه از پانزده کنش اصـلی و حکایـت مثنـوی از پنج کنش اصلی تشکیل شده است ، که از این پنج کنش ، چهار کنش با هم مشترک است .