Abstract:
توسعه، تغییر بنیادی در متغیرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه محسوب میشود و تحقق آن، مستلزم ایجاد هماهنگی بین ابعاد گوناگون جامعه است. وجود دوگانگیهای اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژیکی و فرهنگی در فرآیند توسعه و تحول جامعه، یکی از مباحث اساسی در ادبیات نوین توسعه است. این معضل یک نوع آسیب شناسی توسعه را مطرح میسازد که توجه و اهتمام به آن بیش از پیش لازم و ضروری است. در همین راستا پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری تلفیقی از روشهای تصمیمگیری چند معیاره تاپسیس، تحلیل خوشهای و محاسبه ضریب پراکندگی (CV) در تلاش است تا وضعیت توزیع و توسعه شاخصهای توسعهی اقتصادی- اجتماعی، بهداشتی- درمانی و صنعتی در استان بوشهر را مورد تحلیل و ارزیابی مقایسهای قرار دهد. نتایج این مطالعه نشان داد که: سطح برخورداری شهرستانهای مختلف استان بوشهر از شاخصهای مورد بررسی متعادل و متوازن نبوده و تفاوت نسبتا محسوسی از این نظر در بین شهرستانهای استان مشاهده میگردد. علاوه بر این وضعیت توزیع هر یک از شاخصهای سهگانه مورد ارزیابی نیز متفاوت از همدیگر است. بطوریکه بیشترین اختلاف با ضریب پراکندگی برابر با 139/1 در برخورداری از شاخصهای توسعه صنعتی و کمترین اختلاف در برخورداری از شاخصهای اجتماعی- اقتصادی با ضریب پراکنش برابر با 387/0 مشاهده گردید. بر اساس شاخص تلفیقی توسعه، شهرستانهای جم و بوشهر به عنوان برخوردارترین شهرستانها و چهار شهرستان گناوه، دشتی، تنگستان و دیر نیز به عنوان محرومترین شهرستانهای استان بوشهر شناخته شدند.
Development is considered fundamental change in the socio-economic and cultural variables and its realization requires coordination among various dimensions of society. In the process of community development، the duality of economic، social، technological and cultural is considered as a major issue in modern literature of development. This problem raises the issue of pathological development that leads to pay more attention and dedication. The purpose of this descriptive-analytical study- via statistical methods such as Decision-making TOPSIS multi-criteria، Cluster analysis and Coefficient of Dispersion (CV)- is to analyze and comparative evaluation the distribution state and development indicators such as economic، social، health-therapeutic and industrial facilities of Boushehr province. It should be mentioned that this study also reflect townships of province in the terms of the development indicators of the level-based and investment priorities in order to organize regional and achieve sustainable and balance development. The results of this study show that not only the townships of Boushehr province have different level of development but also relatively significant difference in terms of various parameters from each other. The maximum difference with a coefficient of variation of 1.139 is related to the industrial indicator and the least difference of development is related to the socio-economic indicator with coefficient of variation of 0.387. According to combined indicators of development، Jam and Boushehr townships were the most developed and the four townships of Genave، Dashti، Tangestan and Dayyer were placed at the end stage of province development.
Machine summary:
"در همین راستا پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری تلفیقی از روش های تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس ، تحلیل خوشه ای و محاسبه ضریب پراکندگی (CV) در تلاش است تا وضعیت توزیع و توسعه شاخص های توسعه ی اقتصادی- اجتماعی، بهداشتی- درمانی و صنعتی در استان بوشهر را مورد تحلیل و ارزیابی مقایسه ای قرار دهد.
بر این اساس هدف این مطالعه بررسی و تحلیل وضعیت توسعۀ منطقه ای در استان بوشهر و ارزیابی مقایسه ای، رتبه بندی و سطح بندی شهرستان های این استان از لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه شناسایی شده است .
جدول ١ - خلاصه ای از تحقیقات انجام پذیرفته پیرامون بحث توسعه یافتگی در نواحی مختلف جغرافیایی محقق سال عنوان تحقیق توضیحات نلسون آرتور و همکاران 1994 بررسی عوامل مؤثر در توسعه ناحیه ای آتلانتا و پورتلند باوجود بیشترین میزان سرمایه گذاریهای اقتصادی در منطقۀ آتلانتا، شهر پورتلند نسبت به دو شهر دیگر این ناحیه از رونق اقتصادی بیشتری برخوردار شده و علت آن مدیریت و هماهنگی در برنامه ریزی توسعۀ ناحیه ای در این شهر است .
از تکنیک های تصمیم گیری چند شاخصه تاپسیس و تحلیل خوشه ای به ترتیب برای رتبه بندی و سطح بندی شهرستان های استان از نظر میزان برخورداری از شاخص مورد بررسی و از ضریب آنتروپیشانون جهت تعیین ضریب اهمیت و وزن هر یک از شاخص های تحقیق بهره گرفته شده است .
نتیجه این پژوهش نشان میدهد که برای نیل به سمت توسعۀ پایدار منطقه ای که یکی از اهداف اصلی برنامه ریزی منطقه ای است ، لازم است که شهرستان های گناوه ، دشتی، تنگستان و دیر در اولویت اول سرمایه گذاری و توسعه استان قرار گیرند."